heder

Students’ Electronic Scientific Journal of the Faculty of Social and Political Sciences at Ivane Javakhishvili Tbilisi State University

E ISSN: 2346-7754



Journal of Young Researchers № 1 July 2015

Ukrain Crisis in the Focus of Georgian TV Media
Davit Kutidze

რეზიუმე

კ­ვ­ლე­ვის მი­ზანს ოთ­ხი ძი­რი­თა­დი ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­მა­უ­წ­ყე­ბ­ლის მი­ერ უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის გა­შუ­ქე­ბა­ზე და­კ­ვი­რ­ვე­ბა წა­რ­მო­ა­დ­გე­ნ­და. ნა­შ­რო­მი კრი­ზი­სის ორი გა­ნ­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლი ფა­ზის (2013 წლის 25 ნო­ე­მ­ბე­რი - 2014 წლის 22 თე­ბე­რ­ვა­ლი: ევ­რო­მა­ი­და­ნის სა­პ­რო­ტე­ს­ტო აქ­ცი­ე­ბი ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბის წი­ნა­ა­ღ­მ­დეგ. 2014 წლის 24 თე­ბე­რ­ვა­ლი - 2014 წლის 1 მა­ი­სი: უკ­რა­ი­ნის მთა­ვ­რო­ბის შე­ც­ვ­ლა, პრო­ცე­სე­ბ­ში რუ­სე­თის ღია ჩა­რე­ვა, ყი­რი­მის ანე­ქ­სია)  გა­შუ­ქე­ბის შე­და­რე­ბით ანა­ლიზს მო­ი­ცავს. კვ­ლე­ვა გა­ნ­სა­ზ­ღ­ვ­რავს ინ­ტე­ნ­სი­ვო­ბას იმ ფრა­ზე­ბი­სა და კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბი­სა, რო­მ­ლე­ბი­თაც კრი­ზი­სის პი­რ­ველ და მე­ო­რე ეტა­პე­ბ­ზე ქა­რ­თუ­ლი მე­დია   რუ­სეთს, ია­ნუ­კო­ვი­ჩის მთა­ვ­რო­ბა­სა და სა­ქა­რ­თ­ვე­ლოს  მო­ი­ხ­სე­ნი­ებს.  ნა­შ­რო­მის თე­ო­რი­ულ ჩა­რ­ჩოდ მა­ს­კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის ერთ-ე­რ­თი თე­ო­რია - ფრე­ი­მი­ნ­გია გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი. მო­ნა­ცე­მე­ბი და­მუ­შა­ვე­ბუ­ლია კვ­ლე­ვის რა­ო­დე­ნო­ბ­რი­ვი მე­თო­დის - კო­ნ­ტენტ-ა­ნა­ლი­ზის და­ხ­მა­რე­ბით. მე­დი­ის კვ­ლე­ვამ და­ა­და­ს­ტუ­რა ჰი­პო­თე­ზა იმის შე­სა­ხებ, რომ უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე ქა­რ­თულ სა­ტე­ლე­ვი­ზიო მე­დი­ა­ში გა­სუ­ლი მა­სა­ლე­ბის მთა­ვარ ჩა­რ­ჩო­ებს (ფრე­ი­მებს) ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩის გა­და­წ­ყ­ვე­ტი­ლე­ბა და ევ­რო­მა­ი­დ­ნის სა­პ­რო­ტე­ს­ტო აქ­ცი­ე­ბი წა­რ­მო­ა­დ­გენს. ასე­ვე, და­და­ს­ტუ­რ­და ვა­რა­უ­დი, რომ კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე ქა­რ­თულ ტე­ლე­მა­უ­წ­ყე­ბ­ლე­ბ­ში იკ­ვე­თე­ბო­და ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩის, რო­გორც კრი­ზი­სის მთა­ვა­რი გა­მო­მ­წ­ვე­ვის რო­ლი. სა­ქა­რ­თ­ვე­ლო­სთან პა­რა­ლე­ლე­ბის სი­მ­რა­ვ­ლე კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე­ვე გა­მო­ვ­ლი­ნ­და. თუ­მ­ცა, მს­გა­ვ­სი პა­რა­ლე­ლე­ბის რი­ც­ხ­ვი კრი­ზი­სის მე­ო­რე ფა­ზა­ში კი­დევ უფ­რო გა­ი­ზა­რ­და.  და­და­ს­ტუ­რ­და ჰი­პო­თე­ზა იმის თა­ო­ბა­ზეც, რომ კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე, ჟუ­რ­ნა­ლი­ს­ტე­ბი­სა და მა­თი რე­ს­პო­ნ­დე­ნ­ტე­ბის მი­ერ რუ­სე­თის მი­სა­მა­რ­თით ნე­გა­ტი­უ­რი ფრა­ზე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბამ მკ­ვე­თ­რად მო­ი­მა­ტა. ამა­ვე ეტა­პ­ზე, კრი­ზი­სის მთა­ვარ გა­მო­მ­წ­ვე­ვად ცა­ლ­სა­ხად რუ­სე­თი და ვლა­დი­მერ პუ­ტი­ნის პე­რ­სო­ნა სა­ხე­ლ­დე­ბო­და, რაც მის პი­რ­ველ ფა­ზა­ში არ შე­ი­მ­ჩ­ნე­ო­და.

სა­კვა­ნ­ძო სი­ტ­ყ­ვე­ბი: მა­სო­ბრი­ვი კო­მუ­ნი­კა­ცია, ქა­რ­თუ­ლი მე­დია, ფრე­ი­მი­ნ­გის თე­ო­რია, უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სი­

Abstract

The main goal of the research was to observe the coverage of the crisis in Ukraine by four major Georgian TV broadcasters. Research includes comparative analysis of coverage of two different stages of the crisis (November 25, 2013 - February 22, 2014: Euromaidan protest rallies against the government. February 24, 2014 - May 1, 2014: Change of government of Ukraine, Russia’s open interference in processes, annexation of the Crimean Peninsula). The research aimed to determine reference tone, phrases and frequency with respect to Russian Federation, Viktor Yanukovich and Georgia by four Georgian TV channels, at the first and second stages of the Ukraine crisis. The research is based on framing theory and uses a quantitative method of data processing - content-analysis.  The research has proven the hypothesis that at the first stage of crisis, Viktor Yanukovych's decision and Euromaidan protest rallies were the main frames of the materials broadcasted on Georgian TV media. The research also confirmed the assumption that at the first stage of crisis, coverage by Georgian broadcasters reported that Viktor Yanukovych was a major initiator of the crisis. Multiple parallels with Georgia were revealed during the first phase of the Ukraine crisis.  At the second stage of the crisis, more parallels emerged. The hypothesis that during the second phase of the crisis after Russia’s open intervention, the use of negative expressions against Russia by media sources, as well as journalists, increased dramatically was also confirmed. At the second stage of the crisis, Russian Federation and Vladimir Putin were unanimously named as the main causes of the aforementioned events that had remained unnoticed at the first stage of the crisis.

Keywords: Mass communication, Georgian media, framing theory, Ukraine crisis

1. შე­­სა­­ვა­­ლი­­

2013-2014 წლე­­ბის მი­­ჯ­ნა­­ზე უკ­რა­­ი­­ნა­­ში და­­წ­ყე­­ბუ­­ლ­მა მო­­ვ­ლე­­ნე­­ბ­მა მსო­­ფ­ლი­­ოს ყუ­­რა­­დ­ღე­­ბა მი­­ი­­პ­ყ­რო. 2013 წლის ნო­­ე­­მ­ბე­­რ­ში უკ­რა­­ი­­ნას ევ­რო­­კა­­ვ­ში­­რ­თან ასო­­ცი­­რე­­ბის ხე­­ლ­შე­­კ­რუ­­ლე­­ბა უნ­და გა­­ე­­ფო­­რ­მე­­ბი­­ნა, რაც ამ ქვე­­ყ­ნის ევ­რო­­პა­­ს­თან და­­ა­­ხ­ლო­­ე­­ბა­­სა და რო­­გორც პო­­ლი­­ტი­კუ­­რი, ისე ეკო­­ნო­­მი­­კუ­­რი ურ­თი­­ე­­რ­თო­­ბე­­ბის გა­­ღ­რ­მა­­ვე­­ბას შე­­უ­­წ­ყო­­ბ­და ხელს. თუ­­მ­ცა, მა­­შინ ეს შე­­თა­­ნ­ხ­მე­­ბა არ შე­­დ­გა. ამის მი­­ზე­­ზი უკ­რა­­ი­­ნის ყო­­ფი­­ლი პრე­­ზი­­დე­­ნ­ტის, ვი­­ქ­ტორ ია­­ნუ­­კო­­ვი­­ჩი­­სა და მი­­სი მთა­­ვ­რო­­ბის გა­­და­­წ­ყ­ვე­­ტი­­ლე­­ბა გა­­ხ­და. აღ­ნი­­შ­ნუ­­ლი გა­­და­­წ­ყ­ვე­­ტი­­ლე­­ბის მთა­­ვარ მო­­ტი­­ვად რუ­­სე­­თის მუ­­ქა­­რა და­­სა­­ხე­­ლ­და, რო­­მე­­ლიც სა­­ვა­­ჭ­რო სა­­ნ­ქ­ცი­­ე­­ბ­სა და ბუ­­ნე­­ბ­რი­­ვი აი­­რის ფა­­სის მკ­ვე­­თრ ზრ­დას გუ­­ლი­­ს­ხ­მო­­ბ­და. გა­­რ­და ამ ობი­­ე­­ქ­ტუ­­რი მი­­ზე­­ზე­­ბი­­სა, სხ­ვა­­და­­ს­ხ­ვა მო­­სა­­ზ­რე­­ბის მი­­ხე­­დ­ვით, ია­­ნუ­­კო­­ვიჩს პე­­რ­სო­­ნა­­ლუ­­რი მი­­ზე­­ზიც ჰქო­­ნ­და. ასო­­ცი­­რე­­ბის ხე­­ლ­შე­­კ­რუ­­ლე­­ბა­­ზე ხე­­ლ­მო­­წე­­რის შე­­მ­თ­ხ­ვე­­ვა­­ში, მას ევ­რო­­კა­­ვ­ში­­რის ის მო­­თ­ხო­­ვ­ნაც უნ­და შე­­ე­­ს­რუ­­ლე­­ბი­­ნა, რო­­მე­­ლიც მი­­სი პო­­ლი­­ტი­­კუ­­რი ოპო­­ნე­­ნ­ტის, ყო­­ფი­­ლი პრე­­მი­­ერ-მი­­ნი­­ტ­რის, იუ­­ლია ტი­­მო­­შე­­ნ­კოს პა­­ტი­­მ­რო­­ბი­­დან გა­­თა­­ვი­­სუ­­ფ­ლე­­ბას ეხე­­ბო­­და. ტი­­მო­­შე­­ნ­კოს ბრა­­ლად რუ­­სე­­თთან ბუ­­ნე­­ბ­რი­­ვი აი­­რის იმ­პო­­რ­ტის შე­­სა­­ხებ შე­­თა­­ნ­ხ­მე­­ბი­­სას ძა­­ლა­­უ­­ფ­ლე­­ბის ბო­­რო­­ტად გა­­მო­­ყე­­ნე­­ბა ედე­­ბო­­და. თუ­­მ­ცა, არ­სე­­ბო­­ბ­და ეჭ­ვე­­ბი, რომ ეს ბრა­­ლ­დე­­ბა პო­­ლი­­ტი­­კუ­­რად მო­­ტი­­ვი­­რე­­ბუ­­ლი იყო. ამ მი­­ზე­­ზე­­ბი­­დან გა­­მო­­მ­დი­­ნა­­რე, ია­­ნუ­­კო­­ვი­­ჩ­მა ევ­რო­­კა­­ვ­ში­­რ­თან ასო­­ცი­­რე­­ბის ხე­­ლ­შე­­კ­რუ­­ლე­­ბის გა­­ფო­­რ­მე­­ბა გა­­უ­­რ­კ­ვე­­ვე­­ლი ვა­­დით გა­­და­­დო.

ზე­­მო­­ხ­სე­­ნე­­ბუ­­ლ­მა გა­­და­­წ­ყ­ვე­­ტი­­ლე­­ბამ უკ­რა­­ი­­ნის დე­­და­­ქა­­ლა­­ქ­ში, ასე­­ვე სხ­ვა ქა­­ლა­­ქე­­ბ­ში მა­­სო­­ბ­რი­­ვი პრო­­ტე­­ს­ტი გა­­მო­­ი­­წ­ვია. მო­­მი­­ტი­­ნ­გე­­ე­­ბი ევ­რო­­პა­­ს­თან და­­ა­­ხ­ლო­­ე­­ბის მო­­თ­ხო­­ვ­ნით გა­­მო­­ვი­­დ­ნენ. მო­­გ­ვი­­ა­­ნე­­ბით, ეს პრო­­ტე­­ს­ტი მთა­­ვ­რო­­ბის წი­­ნა­­ა­­ღ­მ­დეგ მი­­მა­­რ­თულ აქ­ცი­­ე­­ბ­ში გა­­და­­ი­­ზა­­რ­და.  გა­­მო­­ვ­ლე­­ნი­­ლი ძა­­ლა­­დო­­ბის გა­­მო, ოპო­­ზი­­ცია მთა­­ვ­რო­­ბის გა­­და­­დ­გო­­მას მო­­ი­­თ­ხო­­ვ­და. რამდენიმე თ­ვი­­ა­­ნი პრო­­ტე­­ს­ტის შე­­მ­დეგ, ვი­­ქ­ტორ ია­­ნუ­­კო­­ვი­­ჩის მთა­­ვ­რო­­ბა გა­­და­­ა­­ყე­­ნეს, ხე­­ლი­­სუ­­ფ­ლე­­ბა­­ში კი პრო­­და­­სა­­ვ­ლუ­­რი ოპო­­ზი­­ცი­­უ­­რი ძა­­ლე­­ბი მო­­ვი­­დ­ნენ. 2014 წლის 22 თე­­ბე­­რ­ვალს იუ­­ლია ტი­­მო­­შე­­ნ­კო პა­­ტი­­მ­რო­­ბი­­დან გა­­თა­­ვი­­სუ­­ფ­ლ­და. Ⴐა­­მ­დე­­ნი­­მე დღის და­­ყო­­ვ­ნე­­ბით, უკ­რა­­ი­­ნის რა­­დამ პრე­­ზი­­დე­­ნ­ტის მო­­ვა­­ლე­­ო­­ბის შე­­მ­ს­რუ­­ლე­­ბ­ლად ალე­­ქ­სა­­ნ­დ­რე ტუ­­რ­ჩი­­ნო­­ვი, ხო­­ლო პრე­­მი­­ერ-მი­­ნი­­ს­ტ­რად  - არ­სე­­ნი ია­­ცე­­ნი­­უ­­კი გა­­მო­­ა­­ც­ხა­­და.

ამ მო­­ვ­ლე­­ნე­­ბის შე­­მ­დეგ და­­ი­­წ­ყო კრი­­ზი­­სის მე­­ო­­რე ეტა­­პი  და რუ­­სე­­თის ფე­­დე­­რა­­ცია უკ­რა­­ი­­ნის ახა­­ლი ხე­­ლი­­სუ­­ფ­ლე­­ბის წი­­ნა­­ა­­ღ­მ­დეგ გა­­ა­­ქ­ტი­­უ­­რ­და. გა­­სუ­­ლი წლის მა­­რ­ტ­ში რუ­­სე­­თი ღი­­ად ჩა­­ე­­რია უკ­რა­­ი­­ნის მო­­ვ­ლე­­ნე­­ბ­ში, რაც მის მი­­ერ უკ­რა­­ი­­ნის ტე­­რი­­ტო­­რი­­ის - ყი­­რი­­მის მი­­ე­­რ­თე­­ბა­­ში (16 მა­­რ­ტის ყი­­რი­­მის რე­­ფე­­რე­­ნ­დუ­­მის შე­­დე­­გე­­ბის სა­­ფუ­­ძ­ვე­­ლ­ზე, რო­­მე­­ლ­საც სა­­ე­­რ­თა­­შო­­რი­­სო სა­­ზო­­გა­­დო­­ე­­ბა არ აღი­­ა­­რე­ბს) გა­­მო­­ი­­ხა­­ტა. აღ­ნი­­შ­ნუ­­ლი ფა­­ქ­ტი სა­­ე­­რ­თა­­შო­­რი­­სო სა­­ზო­­გა­­დო­­ე­­ბის მი­­ერ „ა­­ნე­­ქ­სი­­ად” შე­­ფა­­ს­და. მო­­მ­დე­­ვ­ნო თვე­­ე­­ბ­ში ვი­­თა­­რე­­ბა უკ­რა­­ი­­ნის სხ­ვა რე­­გი­­ო­­ნე­­ბ­შიც და­­ი­­ძა­­ბა.  მი­­მ­დი­­ნა­­რე­­ო­­ბ­და შე­­ი­­ა­­რა­­ღე­­ბუ­­ლი კო­­ნ­ფ­ლი­­ქ­ტი უკ­რა­­ი­­ნის ჯა­­რ­სა და პრო­­რუს მე­­ბ­რ­ძო­­ლებს შო­­რის. ინ­ს­პი­­რა­­ტო­­რად კო­­ნ­ფ­ლი­­ქ­ტი­­სა, რო­­მე­­ლიც ამ­ჟა­­მა­­დაც გრ­ძე­­ლ­დე­­ბა (2015 წ. აპ­რი­­ლი), სწო­­რედ რუ­­სე­­თი სა­­ხე­­ლ­დე­­ბა (მო­­მ­ზა­­დე­­ბუ­­ლია BBC – Ukraine crisis timeline-სა და www.edition.cnn.com-ის მა­­სა­­ლე­­ბის გა­­მო­­ყე­­ნე­­ბით).

ზე­­მოთ აღ­წე­­რი­­ლი პრო­­ცე­­სე­­ბი მრა­­ვა­­ლი და­­რ­გის სპე­­ცი­­ა­­ლი­­ს­ტის კვ­ლე­­ვის სა­­გა­­ნი უნ­და გა­­ხ­დეს. ამ კუ­­თ­ხით, ალ­ბათ, არც მე­­დი­­ის მკ­ვ­ლე­­ვ­რე­­ბის ინ­ტე­­რე­­სი იქ­ნე­­ბა გა­­მო­­ნა­­კ­ლი­­სი, რა­­დ­გან მს­გა­­ვ­სი მო­­ვ­ლე­­ნე­­ბის დროს კო­­ნ­ფ­ლი­­ქ­ტის მო­­ნა­­წი­­ლე მხა­­რე­­ე­­ბი, სხ­ვა­­და­­ს­ხ­ვა რე­­სუ­­რ­სის გა­­მო­­ყე­­ნე­­ბა­­ს­თან ერ­თად,  მე­­დი­­ა­­ში სა­­სუ­­რ­ვე­­ლი კუ­­თ­ხით წა­­რ­მო­­ჩე­­ნა­­სა და ე.წ. „მე­­დია ომის” თა­­ვი­­ანთ სა­­სა­­რ­გე­­ბ­ლოდ წა­­რ­მა­­რ­თ­ვას ცდი­­ლო­­ბენ. ამ ფა­­ქ­ტო­­რის გა­­მო, მე­­დი­­ის მი­­ერ უკ­რა­­ი­­ნის კრი­­ზი­­სის გა­­შუ­­ქე­­ბის შე­­ს­წა­­ვ­ლა სა­­ი­­ნ­ტე­­რე­­სო აღ­მო­­ჩე­­ნებს გვ­პი­­რ­დე­­ბა.

ჩვენს შე­­მ­თ­ხ­ვე­­ვა­­ში, ძი­­რი­­თა­­დი ინ­ტე­­რე­­სის სა­­განს უკ­რა­­ი­­ნა­­ში მი­­მ­დი­­ნა­­რე პრო­­ცე­­სე­­ბის მი­­მართ ქა­­რ­თუ­­ლი მე­­დი­­ის  მი­­დ­გო­­მა წა­­რ­მო­­ა­­დ­გე­­ნ­და. მით უმე­­ტეს, იმ ფო­­ნ­ზე, რო­­ცა ზე­­მოთ აღ­წე­­რი­­ლი პრო­­ცე­­სე­­ბი უშუ­­ა­­ლოდ ჩვენს რე­­გი­­ო­­ნ­ში მი­­მ­დი­­ნა­­რე­­ო­­ბ­და (და ამ­ჟა­­მა­­დაც მი­­მ­დი­­ნა­­რე­­ო­ბს). სა­­ქა­­რ­თ­ვე­­ლო­­ს­თ­ვის ასე­­ვე მნი­­შ­ვ­ნე­­ლო­­ვა­­ნი იყო, თუ რო­­გორ შე­­ხ­ვ­დე­­ბო­­და რუ­­სე­­თის ფე­­დე­­რა­­ცია სა­­ქა­­რ­თ­ვე­­ლო­­სა და ევ­რო­­კა­­ვ­ში­­რის ასო­­ცი­­რე­­ბის შე­­თა­­ნ­ხ­მე­­ბას, რო­­მე­­ლიც 2014 წლის ზა­­ფ­ხუ­­ლ­ში გა­­ფო­­რ­მ­და.

შე­­სა­­ბა­­მი­­სად, სა­­ი­­ნ­ტე­­რე­­სო უნ­და ყო­­ფი­­ლი­­ყო იმის და­­დ­გე­­ნა, თუ რო­­გორ აშუ­­ქე­­ბ­და ქა­­რ­თუ­­ლი მე­­დია ჩვე­­ნი ქვე­­ყ­ნი­­ს­თ­ვის ესო­­დენ მნი­­შ­ვ­ნე­­ლო­­ვან სა­­კი­­თხს - უკ­რა­­ი­­ნის კრი­­ზი­­სს, რა­­მ­დე­­ნად გა­­ნ­ს­ხ­ვა­­ვე­­ბუ­­ლად  აღ­წე­­რ­და იგი სი­­ტუ­­ა­­ცი­­ას  რუ­­სე­­თის ღი­­ად ჩა­­რე­­ვა­­მ­დე და ჩა­­რე­­ვის შე­­მ­დეგ;  ასე­­ვე, რო­­მელ მხა­­რეს  წა­­რ­მო­­ა­­ჩე­­ნ­დ­ნენ ქა­­რ­თუ­­ლი მე­­დი­­ა­­ს­შუ­­ა­­ლე­­ბე­­ბი კრი­­ზი­­სის მთა­­ვარ გა­­მო­­მ­წ­ვე­­ვად,  მის პი­­რ­ველ და მე­­ო­­რე ეტა­­პე­­ბ­ზე.

რო­­გორც ზე­­მოთ აღ­ვ­ნი­­შ­ნეთ, ნა­­შ­რო­­მის მთა­­ვარ მი­­ზანს ქა­­რ­თუ­­ლი მე­­დი­­ის მი­­ერ უკ­რა­­ი­­ნის კრი­­ზი­­სის ორი სხ­ვა­­და­­ს­ხ­ვა ფა­­ზის გა­­შუ­­ქე­­ბი­­სას აქ­ცე­­ნ­ტი­­რე­­ბუ­­ლი სა­­კი­­თ­ხე­­ბის გა­­მო­­ვ­ლე­­ნა და მა­­თი შე­­და­­რე­­ბი­­თი ანა­­ლი­­ზი წა­­რ­მო­­ა­­დ­გე­­ნ­და. ამ მი­­ზ­ნის მი­­სა­­ღ­წე­­ვად,  სა­­კ­ვ­ლე­­ვი პე­­რი­­ო­­დი ორ ეტა­­პად და­­ი­­ყო: 2013 წლის 25 ნო­­ე­­მ­ბე­­რი - 2014 წლის 22 თე­­ბე­­რ­ვა­­ლი (ევ­რო­­მა­­ი­­დ­ნის სა­­პ­რო­­ტე­­ტო აქ­ცი­­ე­­ბი ვი­­ქ­ტორ ია­­ნუ­­კო­­ვი­­ჩის ხე­­ლი­­სუ­­ფ­ლე­­ბის წი­­ნა­­ა­­ღ­მ­დეგ) და 2014 წლის 24 თე­­ბე­­რ­ვა­­ლი - 2014 წლის 1 მა­­ი­­სი (უკ­რა­­ი­­ნის მთა­­ვ­რო­­ბის შე­­ც­ვ­ლა, რუ­­სე­­თის მი­­ერ ყი­­რი­­მის ნა­­ხე­­ვა­­რ­კუ­­ნ­ძუ­­ლის ანე­­ქ­სია, დე­­ს­ტა­­ბი­­ლი­­ზა­­ცია აღ­მო­­სა­­ვ­ლეთ უკ­რა­­ი­­ნა­­ში). აღ­ნი­­შ­ნულ პე­­რი­­ო­­დე­­ბ­ში, მე­­დი­­ა­­ზე და­­კ­ვი­­რ­ვე­­ბით, გა­­მო­­ვ­ლი­­ნ­და, თუ რა კო­­ნ­ტე­­ქ­ს­ტე­­ბით ხდე­­ბო­­და ორ გა­­ნ­ს­ხ­ვა­­ვე­­ბულ სი­­ტუ­­ა­­ცი­­ა­­ში რუ­­სე­­თის რო­­ლის წა­­რ­მო­­ჩე­­ნა.

გა­­რ­და ზე­­მო­­ა­­ღ­ნი­­შ­ნუ­­ლი­­სა, მნი­­შ­ვ­ნე­­ლო­­ვა­­ნი იყო იმის გა­­რ­კ­ვე­­ვაც, ავ­ლე­­ბ­და თუ არა მე­­დია პა­­რა­­ლე­­ლებს სა­­ქა­­რ­თ­ვე­­ლო­­სა და უკ­რა­­ი­­ნა­­ს შო­­რის, რა­­დ­გან, რო­­გორც უკ­ვე ვთ­ქ­ვით, რე­­გი­­ო­­ნულ და აღ­მო­­სა­­ვ­ლეთ პა­­რ­ტ­ნი­­ო­­რო­­ბის კო­­ნ­ტე­­ქ­ს­ტ­ში, უკ­რა­­ი­­ნის მო­­ვ­ლე­­ნებს ჩვე­­ნი ქვე­­ყ­ნი­­ს­თ­ვის უა­­ღ­რე­­სად დი­­დი მნი­­შ­ვ­ნე­­ლო­­ბა აქვს. ასე­­ვე სა­­ი­­ნ­ტე­­რე­­სოა, რა­­მ­დე­­ნად ხში­­რად იყო ნა­­ხ­სე­­ნე­­ბი მე­­დი­­ა­­ში რუ­­სეთ-სა­­ქა­­რ­თ­ვე­­ლოს 2008 წლის აგ­ვი­­ს­ტოს ომი, რუ­­სეთ-უ­­კ­რა­­ი­­ნის კო­­ნ­ფ­ლი­­ქ­ტის გა­­შუ­­ქე­­ბი­­სას.

კვ­ლე­­ვის თე­­ო­­რი­­ულ ჩა­­რ­ჩოდ მა­­ს­კო­­მუ­­ნი­­კა­­ცი­­ის თე­­ო­­რია - ფრე­­ი­­მი­­ნ­გი გა­­ნი­­სა­­ზ­ღ­ვ­რა, რო­­მ­ლის მი­­ხე­­დ­ვი­­თაც, მე­­დი­­ას აქვს შე­­სა­­ძ­ლე­­ბ­ლო­­ბა, მი­­ს­თ­ვის სა­­სუ­­რ­ვე­­ლი კუ­­თ­ხით, ინ­ტე­­რ­პ­რე­­ტა­­ცი­­ით ასა­­ხოს მო­­ვ­ლე­­ნე­­ბი და მი­­უ­­თი­­თოს მა­­ყუ­­რე­­ბელს, რო­­გორ აღი­­ქ­ვას ესა თუ ის სა­­კი­­თ­ხი. ჩვენს შე­­მ­თ­ხ­ვე­­ვა­­შიც, იმის გა­­თ­ვა­­ლი­­ს­წი­­ნე­­ბით, რომ კვ­ლე­­ვის მთა­­ვარ მი­­ზანს ქა­­რ­თუ­­ლი მე­­დი­­ის მი­­ერ კრი­­ზი­­სის გა­­შუ­­ქე­­ბი­­სას გა­­მო­­კ­ვე­­თი­­ლი მთა­­ვა­­რი აქ­ცე­­ნ­ტე­­ბი­­სა და ინ­ტე­­რ­პ­რე­­ტა­­ცი­­ე­­ბის იდე­­ნ­ტი­­ფი­­ცი­­რე­­ბა წა­­რ­მო­­ა­­დ­გე­­ნ­და, სწო­­რედ ფრე­­ი­­მი­­ნ­გის თე­­ო­­რია იქ­ნა გა­­მო­­ყე­­ნე­­ბუ­­ლი.

მო­­მ­დე­­ვ­ნო თა­­ვ­ში შე­­ვე­­ც­დე­­ბით ფრე­­ი­­მი­­ნ­გის თე­­ო­­რი­­ის დე­­ტა­­ლუ­­რად გა­­ნ­ხი­­ლ­ვას, მი­­სი ძი­­რი­­თა­­დი ას­პე­­ქ­ტე­­ბი­­სა და იმ სა­­კა­­მა­­თო სა­­კი­­თ­ხე­­ბის წა­­რ­მო­­ჩე­­ნას, რო­­მე­­ლ­თა შე­­სა­­ხე­­ბაც მა­­ს­კო­­მუ­­ნი­­კა­­ცი­­ის მკ­ვ­ლე­­ვ­რე­­ბი აქ­ტი­­უ­­რად მს­ჯე­­ლო­­ბენ. ფრე­­ი­­მი­­ნ­გის შე­­სა­­ხებ ლი­­ტე­­რა­­ტუ­­რის მი­­მო­­ხი­­ლ­ვით ნა­­წი­­ლ­ში მო­­ცე­­მუ­­ლია თე­­ო­­რი­­ის ძი­­რი­­თა­­დი არ­სი, და­­და­­ს­ტუ­­რე­­ბუ­­ლია პრა­­ქ­ტი­­კუ­­ლი მა­­გა­­ლი­­თე­­ბით, აღ­წე­­რი­­ლია მი­­სი გავლენა სა­­ზო­­გა­­დო­­ე­­ბის ცნო­­ბი­­ე­­რე­­ბა­­ზე და ამ გავლენის ლიმიტები.  

2. ლი­­ტე­­რა­­ტუ­­რა­­

ფ­რე­ი­მი­ნგს მკვლე­ვრე­ბი სხ­ვა­და­ს­ხ­ვა კუ­თხით სწა­ვლო­ბენ, შე­სა­ბა­მი­სად, მი­სი გა­ნ­მა­რ­ტე­ბაც მრა­ვა­ლ­გვა­რია.  თუ­მ­ცა, ში­ნა­ა­რ­სით ეს გა­ნ­მა­რ­ტე­ბე­ბი ერ­თმა­ნე­თთან მა­ინც ახ­ლოს დგას. დრი­უ­კ­მე­ნი (2001) ფრე­ი­მი­ნ­გის სხ­ვა­და­ს­ხ­ვა ავტო­რი­სე­ულ გა­ნ­მა­რ­ტე­ბას გვთა­ვა­ზო­ბდა: „ფ­რე­ი­მი წა­რ­მო­ა­დგენს ცე­ნ­ტ­რა­ლუ­რად ორ­გა­ნი­ზე­ბულ იდე­ას ან ის­ტო­რი­ას, რო­მე­ლიც სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ყუ­რა­დღე­ბას  მი­მა­რ­თავს  ერ­თი ვი­წ­რო სა­კი­თხი­სა­დმი, ფრე­ი­მი აუ­დი­ტო­რი­ას ამ­ბის მთა­ვარ სა­კი­თხ­ზე ფო­კუ­სი­რე­ბას სთა­ვა­ზობს” (გე­მ­სო­ნი და მო­დი­ლი­ა­ნი, 1987, გვ.: 143). „ფ­რე­ი­მი­ნ­გი წა­რ­მო­ა­ჩენს,  თუ რო­გორ, რა კო­ნ­კ­რე­ტუ­ლი იდე­ით არის და­წე­რი­ლი და მი­წო­დე­ბუ­ლი ესა თუ ის ამ­ბა­ვი. ის შე­ი­ცავს სა­ო­რი­ე­ნ­ტა­ციო ჰე­დლა­ი­ნებს, სპე­ცი­ფი­კურ, სა­ჭი­რო სი­ტ­ყ­ვებს და ა.შ.“ (კა­პე­ლლა და ჯე­მი­სო­ნი, 1997, გვ.: 39). ფრე­ი­მი­ნ­გის ში­ნა­ა­რ­სის აღ­წე­რი­სას სხ­ვა­და­ს­ხ­ვა დე­ფი­ნი­ცი­ას იშ­ვე­ლი­ე­ბდა ვი­ვე­რიც (2007): „ეს არის ცე­ნ­ტ­რა­ლუ­რად ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი იდეა ახა­ლი ამ­ბის ში­ნა­ა­რ­ს­ში, რო­მე­ლიც წინ წა­მო­ს­წევს ცა­ლ­კე­ულ სა­კი­თხებს და ხაზს უს­ვამს მათ მნი­შ­ვნე­ლო­ბას” (სი­ლ­ბე­რ­მა­ნი, ბლი­სი და გა­ნე­მი 1991, გვ.: 3). „ფ­რე­ი­მი­ნ­გი ნი­შ­ნავს რე­ა­ლო­ბის ცა­ლ­კე­უ­ლი ას­პე­ქ­ტე­ბის წინ წა­მო­წე­ვას, რაც,  თა­ვის მხ­რივ, რი­გი პრო­ბლე­მე­ბის გა­მო­კვე­თას, დე­ფი­ნი­ცი­ას, მი­ზეზ-შე­დე­გო­ბრივ ინ­ტე­რ­პ­რე­ტა­ცი­ას, შე­ფა­სე­ბა­სა  და რე­კო­მე­ნ­და­ცი­ას გუ­ლი­ს­ხ­მობს” (ენ­ტ­მა­ნი 1993, გვ. : 52). შა­უ­ფე­ლე და ტე­უ­კ­ს­ბე­რი (2007) ფრე­ი­მი­ნ­გის აღ­წე­რი­სას რე­ს­პუ­ბლი­კე­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბრი­ვი აზრის მკვლე­ვრის, ფრე­ნკ ლუ­ნ­ტ­ცის მა­რ­ტივ გა­ნ­სა­ზღ­ვრე­ბას  იშ­ვე­ლი­ე­ბდნენ, რო­მე­ლიც მან 1997 წელს თა­ვის მე­მუ­ა­რე­ბში - „21-ე სა­უ­კუ­ნის ენა”, გა­მო­ი­ყე­ნა. ფრა­ზა ასე ჟღერს: „მ­თა­ვა­რი არაა, რას იტ­ყ­ვი, არა­მედ - რო­გორ იტ­ყ­ვი”. ზე­მო­ხ­სე­ნე­ბუ­ლი ავტო­რე­ბი ამ ფრა­ზის მო­ხ­მო­ბით გვი­ჩ­ვე­ნე­ბდნენ, რომ ინ­ფო­რ­მა­ცი­ის გა­და­ცე­მი­სას უმ­ნი­შ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სია მი­სი ფო­რ­მა. ნი­ს­ბე­ტი და მუ­უ­ნი (2007) ფრე­ი­მი­ნ­გის აღ­წე­რი­სას აღ­ნი­შ­ნა­ვდნენ, რომ ფრე­ი­მე­ბი ფო­კუ­სი­რე­ბუ­ლია ცე­ნ­ტ­რა­ლუ­რი იდე­ის ორ­გა­ნი­ზე­ბა­ზე. მა­თი გა­მო­ყე­ნე­ბით,  ჟუ­რ­ნა­ლი­ს­ტი კო­მ­პ­ლე­ქ­სუ­რი სა­კი­თხი­დან ცა­ლ­კე­ულ ას­პე­ქ­ტებს გა­მო­ყოფს და მათ  სხ­ვე­ბზე უფ­რო დიდ მნი­შ­ვნე­ლო­ბას ანი­ჭებს. ასე­თი მი­დგო­მა სა­ზო­გა­დო­ე­ბას სა­კი­თხის მთა­ვა­რი არ­სის სწ­რა­ფად და­დგე­ნის სა­შუ­ა­ლე­ბას აძ­ლევს. ფრე­ი­მის სა­შუ­ა­ლე­ბით წყა­რო მი­მ­ღებს გა­და­ს­ცემს ინ­ფო­რ­მა­ცი­ას იმის შე­სა­ხე­ბაც, თუ ვის ეკი­ს­რე­ბა პა­სუ­ხი­ს­მ­გე­ბლო­ბა კო­ნ­კ­რე­ტულ სა­კი­თხ­ზე და რა უნ­და გა­კე­თდეს ამ სა­კი­თხ­თან მი­მა­რ­თე­ბით. ფრე­ი­მი­ნ­გის არ­სის აღ­წე­რი­სას, სა­ი­ნ­ტე­რე­სო მო­სა­ზრე­ბას ავი­თა­რე­ბდა ვან გო­რ­პიც (2007). მი­სი თქ­მით, ჟუ­რ­ნა­ლი­ს­ტე­ბი ფრე­ი­მებს ზო­გა­დი, პრა­ქ­ტი­კა­ში და­ნე­რ­გი­ლი ტე­ნ­დე­ნ­ცი­ის მი­ხე­დვით ქმ­ნი­ან, ირ­ჩე­ვენ ყვე­ლა­ზე აქ­ტუ­ა­ლურ სა­კი­თხს და ასე­თი სა­ხით აწ­ვდი­ან აუ­დი­ტო­რი­ას ახალ ამ­ბავს. თა­ვის მხ­რივ, აუ­დი­ტო­რი­აც, რო­მე­ლიც ამ ინ­ფო­რ­მა­ცი­ას იღებს, იღებს ჟუ­რ­ნა­ლი­ს­ტის მი­ერ შე­რ­ჩე­ულ ფრე­ი­მ­საც, შე­სა­ბა­მი­სად, მო­ვლე­ნას ჟუ­რ­ნა­ლი­ს­ტის მს­გა­ვსად აღი­ქ­ვამს. ჰა­ლა­ჰა­ნი (1999) თა­ვის ნა­შ­რო­მ­ში - Implications for Public Relations, ფრე­ი­მი­ნ­გზეც ამა­ხ­ვი­ლე­ბდა ყუ­რა­დღე­ბას და ლი­პ­მა­ნის (1922) ცნო­ბილ ფრა­ზას: “the pictures inside our heads,“ rather than “objective reality“ იშ­ვე­ლი­ე­ბდა, რო­მე­ლიც  მი­გვა­ნი­შ­ნებს, რომ ხში­რად მე­დი­ის მი­ერ წინ წა­მო­წე­უ­ლი ერ­თი ფრე­ი­მი სრულ რე­ა­ლო­ბას ვერ ასა­ხავს.

ფრე­ი­მი­ნ­გის არ­სის აღ­წე­რი­სას,  მა­ს­კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის მკვლე­ვრე­ბი სხ­ვა­და­ს­ხ­ვა პრა­ქ­ტი­კულ მა­გა­ლითს მო­ი­ხ­მო­ბენ, რაც მკი­თხ­ველს აღ­ნი­შ­ნუ­ლი თე­ო­რი­ის უკეთ გა­ა­ზრე­ბა­ში ეხ­მა­რე­ბა. ამ მა­გა­ლი­თე­ბი­დან გა­მო­მ­დი­ნა­რე,  იმის თქ­მაც და­სა­შ­ვე­ბია, რომ ფრე­ი­მე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით აუ­დი­ტო­რი­ა­ზე სა­სუ­რ­ვე­ლი ეფე­ქ­ტის მო­ხ­დე­ნა სა­ვსე­ბით შე­სა­ძ­ლე­ბე­ლია. ეფე­ქ­ტე­ბის შე­სა­ხებ მა­ს­კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის მკვლე­ვრებს სხ­ვა­და­ს­ხ­ვა არ­გუ­მე­ნ­ტი გა­ა­ჩ­ნი­ათ. დრი­უ­კ­მე­ნი (2001) გზა­ვნი­ლის მი­წო­დე­ბის მნი­შ­ვნე­ლო­ბის, ე.წ. „ვო­რ­დინგ ეფე­ქ­ტის” (დრი­უ­კ­მე­ნი, 2001, გვ. 229) სა­ჩ­ვე­ნე­ბლად,  1970-ი­ა­ნი წლე­ბის კვლე­ვით და­და­ს­ტუ­რე­ბულ რე­ა­ლო­ბას იყე­ნე­ბდა. მი­სი თქ­მით, ამ პე­რი­ო­დში გა­მო­კი­თხუ­ლი ამე­რი­კე­ლე­ბის 48% კო­მუ­ნი­სტს სი­ტ­ყ­ვით გა­მო­ს­ვლის „ნე­ბას არ და­რ­თა­ვდა.“  მა­გრამ,  თუ აღ­ნი­შ­ნულ ფრა­ზას („ნე­ბას არ და­რ­თა­ვდა”) სხ­ვა სი­ტ­ყ­ვით, მა­გა­ლი­თად,  „ა­კ­რ­ძა­ლ­ვით” შე­ვც­ვლი­დით და კი­თხ­ვა­საც შე­სა­ბა­მის ფო­რ­მუ­ლი­რე­ბას მი­ვცე­მ­დით, კო­მუ­ნი­ს­ტე­ბი­ს­თვის სი­ტ­ყ­ვის უფ­ლე­ბის „ა­კ­რ­ძა­ლ­ვის” მო­მ­ხ­რე­თა რი­ც­ხ­ვი 22%-მ­დე იკ­ლე­ბდა. ეს მა­გა­ლი­თი ნა­თლად აჩ­ვე­ნებს, თუ რა დი­დი მნი­შ­ვნე­ლო­ბა აქვს გა­და­ცე­მუ­ლი გზა­ვნი­ლის ფო­რ­მას. ასე­ვე, დრი­უ­კ­მე­ნი (2003) წე­რ­და, რომ მა­გა­ლი­თად, სა­ზო­გა­დო­ე­ბი­ს­თვის სა­სი­ა­მო­ვნოდ ჟღერს 95%-ი­ა­ნი და­სა­ქ­მე­ბა, მა­გრამ ნა­კ­ლებ სა­ა­მუ­რია, რო­ცა ის  5%-ი­ა­ნი უმუ­შე­ვრო­ბის შე­სა­ხებ ის­მენს. ფრე­ი­მი­ნ­გის ეფე­ქ­ტე­ბის შე­სა­ხებ სა­უ­ბრი­სას, ფი­სსა და ჰი­რშს (2005) გე­მ­სო­ნი­სა და მო­დი­ლი­ა­ნის (1989) მო­სა­ზრე­ბა მო­ჰ­ყა­ვდათ, რო­მ­ლის მი­ხე­დვი­თაც - „ფ­რე­ი­მი ცე­ნ­ტ­რა­ლუ­რად ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი იდე­აა, მო­ვლე­ნე­ბის მო­ლო­დი­ნის შე­სა­ქ­მ­ნე­ლად”. ვან გო­რ­პი (2007) ფრე­ი­მი­ნ­გზე  სა­უ­ბრი­სას ნე­ლ­სო­ნი­სა და სხვ. კვლე­ვის მო­შ­ვე­ლი­ე­ბით წე­რ­და, რომ ფრე­ი­მის ეფე­ქ­ტი შე­სა­ძ­ლოა მა­ღა­ლი იყოს, რაც „კუ კლუქს კლა­ნის” მა­გა­ლი­თზეც მტ­კი­ც­დე­ბა, რო­მ­ლის მი­ხე­დვი­თაც, ამ მო­ძ­რა­ო­ბის ორ კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტ­ში გა­ნ­ხი­ლ­ვა ხდე­ბო­და. ერ­თი მხ­რივ, სი­ტ­ყ­ვის თა­ვი­სუ­ფ­ლე­ბის, მე­ო­რე მხ­რივ კი, სა­ზო­გა­დო­ე­ბრი­ვი წე­ს­რი­გის და­ც­ვის კუ­თხით. კვლე­ვამ აჩ­ვე­ნა, რომ ერ­თი მო­ვლე­ნის მი­მართ სა­ზო­გა­დო­ე­ბის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა, მი­წო­დე­ბუ­ლი ფრე­ი­მე­ბის მი­ხე­დვით, შთა­მ­ბე­ჭ­და­ვად იც­ვლე­ბო­და.

თა­ვის ნა­შ­რო­მ­ში (Framing Bias: Media in the Distribution of Power) ენ­ტ­მა­ნი (2005) წე­რ­და: „თუ მე­დი­ას შე­უ­ძ­ლია, აჩ­ვე­ნოს სა­ზო­გა­დო­ე­ბას, „რის შე­სა­ხებ იფი­ქ­როს”, დი­დი ალ­ბა­თო­ბით, მას ისიც შე­უ­ძ­ლია, სა­გრ­ძ­ნო­ბი გა­ვლე­ნა მო­ა­ხ­დი­ნოს იმა­ზე, თუ „რო­გორ იფი­ქ­როს” აუ­დი­ტო­რი­ამ.

ზე­მოთ მო­ტა­ნი­ლი მო­სა­ზრე­ბე­ბი ნა­თლად მი­უ­თი­თებს ფრე­ი­მი­ნ­გზე, რო­გორც ზე­გა­ვლე­ნის სა­შუ­ა­ლე­ბა­ზე. ფრე­ი­მე­ბის გა­მო­სა­ხ­ვა შე­სა­ძ­ლე­ბე­ლია რო­გორც ფრა­ზე­ბში, ასე­ვე ვი­ზუ­ა­ლურ გა­მო­სა­ხუ­ლე­ბე­ბში, კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბში, ცა­ლ­კე­ულ სი­ტუ­ა­ცი­ე­ბში და ა.შ.  მა­რ­თა­ლია, ფრე­ი­მი­ნგს   გა­ვლე­ნა აქვს სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ცნო­ბი­ე­რე­ბა­ზე, თუ­მ­ცა ისე არ უნ­და გა­ვი­გოთ, თი­თქოს ეს ეფე­ქ­ტი უნი­ვე­რ­სა­ლუ­რი და ყო­ვლი­ს­შე­მ­ძ­ლეა. ამ ფა­ქ­ტორს ჩვენ მი­ერ მი­მო­ხი­ლუ­ლი მო­სა­ზრე­ბე­ბის ავტო­რე­ბიც აღ­ნი­შ­ნა­ვენ. მა­თი თქ­მით, ფრე­ი­მის ეფე­ქ­ტი­ა­ნო­ბა და­მო­კი­დე­ბუ­ლია სხ­ვა­და­ს­ხ­ვა ფა­ქ­ტო­რ­ზე და ყო­ვე­ლ­თვის წა­რ­მა­ტე­ბუ­ლი არ არის.

 მა­ს­კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის პრო­ცე­ს­ში აუ­დი­ტო­რი­ის რო­ლ­ზე სა­უ­ბრი­სას, შა­უ­ფე­ლე და ტე­უ­კ­ს­ბე­რი (2007) წე­რ­დნენ, რომ მა­ს­მე­დი­ას შე­უ­ძ­ლია პო­ტე­ნ­ცი­უ­რად იქო­ნი­ოს გა­ვლე­ნა აუ­დი­ტო­რი­ის გა­ნ­წ­ყო­ბე­ბზე, მა­გრამ ეს ეფე­ქ­ტე­ბი დი­დწი­ლად და­მო­კი­დე­ბუ­ლია იმა­ზე, თუ რო­გორ მი­ი­ღებს და და­ა­მუ­შა­ვებს აუ­დი­ტო­რია მი­წო­დე­ბულ ინ­ფო­რ­მა­ცი­ას. გა­რ­და ამი­სა, და­სა­ხე­ლე­ბუ­ლი ავტო­რე­ბი აღ­ნი­შ­ნა­ვდნენ, რომ ეფე­ქ­ტი შე­ი­ძ­ლე­ბა და­დგეს ნა­კ­ლე­ბად ინ­ფო­რ­მი­რე­ბულ და გა­ნა­თლე­ბულ ინ­დი­ვი­დთან მი­მა­რ­თე­ბით, თუ­მ­ცა შე­და­რე­ბით კა­რ­გად ინ­ფო­რ­მი­რე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი, სა­ვა­რა­უ­დოდ, არ და­კ­მა­ყო­ფი­ლ­დე­ბი­ან მხო­ლოდ ერ­თი ფრე­ი­მით, მო­ძე­ბნი­ან სხ­ვა ინ­ტე­რ­პ­რე­ტა­ცი­ე­ბსაც და მი­ღე­ბულ ცნო­ბას უფ­რო სი­ს­ტე­მუ­რად და­ა­მუ­შა­ვე­ბენ. ასეთ დროს, თუ ფრე­ი­მიც სუ­ს­ტა­დაა  შე­დგე­ნი­ლი, აუ­დი­ტო­რია არა­თუ გა­ვლე­ნის ქვე­შაა, ოპო­ნი­რე­ბა­საც კი უწევს მას. აღ­ნი­შ­ნულ არ­გუ­მე­ნ­ტებს ნი­ს­ბე­ტი და მუ­უ­ნიც (2007) იზი­ა­რე­ბდნენ, რო­ცა წე­რ­დნენ, რომ „მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი ისე არ იყე­ნე­ბენ მე­დი­ას, რო­გორც ეს მე­ც­ნი­ე­რებს ჰგო­ნი­ათ... ისი­ნი ხში­რად თა­ვი­ანთ გა­ნ­წ­ყო­ბი­ლე­ბე­ბსა და შე­ხე­დუ­ლე­ბებს ენ­დო­ბი­ან და ისეთ წყა­რო­ე­ბსა და ვებ-გვე­რ­დებს ირ­ჩე­ვენ, რო­მე­ლ­თა მი­ზნე­ბიც მათ შე­ხე­დუ­ლე­ბებს შე­ე­სა­ბა­მე­ბა” (ნი­ს­ბე­ტი და მუ­უ­ნი, 2007, გვ. 56). მს­გავს მო­სა­ზრე­ბას ავი­თა­რე­ბდა დრი­უ­კ­მე­ნიც (2001). იგი აღ­ნი­შ­ნა­ვდა, რომ ფრე­ი­მი მხო­ლოდ მა­ს­კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის სა­კუ­თრე­ბა არ არის, იგი უფ­რო ინ­დი­ვი­დის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბას აღ­წერს სი­ტუ­ა­ცი­ი­სა­დმი. ამ მკვლე­ვრის თვა­ლ­სა­ზრი­სი­თაც, ფრე­ი­მის ეფე­ქ­ტი ყო­ვე­ლ­თვის ისე არ დგე­ბა, რო­გორც ეს ინ­ფო­რ­მა­ცი­ის გა­და­მ­ცემს ჰგო­ნია.

ჩ­ვენ მი­ერ  წა­რ­მო­დგე­ნი­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რის მი­მო­ხი­ლ­ვა­ში, სხ­ვა­და­ს­ხ­ვა ავტო­რის მო­სა­ზრე­ბე­ბის შე­ჯე­რე­ბის გზით,  ფრე­ი­მი­ნ­გის თე­ო­რი­ის თვი­სე­ბე­ბსა  და მე­დი­ის მი­ერ სხ­ვა­და­ს­ხ­ვა ფრე­ი­მის გა­მო­ყე­ნე­ბა­ზე ვი­სა­უ­ბრეთ. თე­ო­რი­უ­ლი კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტის გა­ც­ნო­ბის შე­მ­დეგ, უპ­რი­ა­ნი იქ­ნე­ბა, თუ პრა­ქ­ტი­კულ ნა­წი­ლ­ზე გა­და­ვი­ნა­ც­ვლებთ და აღ­ნი­შ­ნუ­ლი თე­ო­რი­ის პრა­ქ­ტი­კა­ში გა­ნ­ხო­რ­ცი­ე­ლე­ბის თა­ვი­სე­ბუ­რე­ბებს  ქა­რ­თულ მე­დი­ა­ზე და­კვი­რ­ვე­ბის შე­დე­გად გა­ვა­ა­ნა­ლი­ზებთ. კე­რ­ძოდ, გა­მო­ვა­რ­კვევთ, თუ რა ფრე­ი­მებს იყე­ნე­ბდა ქა­რ­თუ­ლი მე­დია უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­ს­ზე სა­უ­ბრი­სას და რო­გო­რი ინ­ტე­რ­პ­რე­ტა­ცი­ით წა­რ­მო­ა­ჩე­ნ­და იქ მი­მ­დი­ნა­რე მო­ვლე­ნებს.                                                                                                                                                                              

3. მე­­თო­­დო­­ლო­­გი­­ა­­ 

უ­კ­რა­ი­ნა­ში გა­ნ­ვი­თა­რე­ბუ­ლი პრო­ცე­სე­ბი­სა და ფრე­ი­მი­ნ­გის არ­სის წა­რ­მო­ჩე­ნის შე­დე­გად მი­ღე­ბუ­ლი ინ­ფო­რ­მა­ცი­ი­დან გა­მო­მ­დი­ნა­რე, კვლე­ვი­ს­თვის შე­მ­დე­გი ამო­ცა­ნე­ბი გა­ნი­სა­ზღ­ვრა:

  • ქა­რ­თუ­ლი მე­დი­ის მი­ერ უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის გა­შუ­ქე­ბი­სას აქ­ცე­ნ­ტი­რე­ბუ­ლი ძი­რი­თა­დი სა­კი­თხე­ბის იდე­ნ­ტი­ფი­ცი­რე­ბა;
  • მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის მი­ერ რუ­სე­თის მო­ხ­სე­ნი­ე­ბის ტო­ნი­სა და სი­ხ­ში­რის გა­ნ­სა­ზღ­ვრა უკ­რა­ი­ნის მო­ვლე­ნე­ბში რუ­სე­თის ღი­ად ჩა­რე­ვა­მ­დე და ჩა­რე­ვის შე­მ­დეგ, რაც გუ­ლი­ს­ხ­მობს იმის და­დგე­ნას, თუ ვის წა­რ­მო­ა­ჩე­ნ­და მე­დია კრი­ზი­სის გა­მო­მ­წ­ვე­ვად მის პი­რ­ველ და მე­ო­რე ეტა­პე­ბზე;
  • უ­კ­რა­ი­ნის მო­ვლე­ნე­ბის აღ­წე­რი­სას, ავლე­ბდა თუ არა პა­რა­ლე­ლებს მე­დია ქა­რ­თულ სი­ნა­მ­დვი­ლე­ს­თან  და 2008 წლის რუ­სეთ-სა­ქა­რ­თვე­ლოს ომ­თან.  პა­რა­ლე­ლი­ზმის  შე­მ­თხ­ვე­ვა­ში, რა სა­კი­თხებს ეხე­ბო­და  მე­დია უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის პი­რ­ვე­ლი და მე­ო­რე ეტა­პე­ბის გა­შუ­ქე­ბი­სას.

კვლე­ვა­ში და­სა­ხუ­ლი ამო­ცა­ნე­ბის შე­სა­ბა­მი­სად, შე­მ­დე­გი სა­კვლე­ვი კი­თხ­ვე­ბი ჩა­მო­ყა­ლი­ბდა:

RQ1: უკ­რა­ი­ნის რი­ზი­სის პი­რ­ვე­ლი ტა­პის გა­შუ­ქე­ბი­სას,რო­მე­ლი სა­კი­თხე­ბი წა­რ­მო­ა­დგე­ნ­და  ქა­რ­თუ­ლი სა­ტე­ლე­ვი­ზიო მე­დი­ის ძი­რი­თად  თე­მებს და ვის წა­რ­მო­ა­ჩე­ნ­და მე­დია რი­ზი­სის თა­ვარ გა­მო­მ­წ­ვე­ვად?

RQ2: კრი­ზი­სის მე­ო­რე ტა­პის გა­შუ­ქე­ბი­სას,რო­მე­ლი სა­კი­თხე­ბი წა­რ­მო­ა­დგე­ნ­და მე­დი­ის ძი­რი­თად თე­მებს და ვის წა­რ­მო­ა­ჩე­ნ­დნენ მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი მის თა­ვარ გა­მო­მ­წ­ვე­ვად?

RQ3: რა კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტ­ში დე­ბო­და მე­დი­ის მი­ერ რუ­სე­თის მო­ხ­სე­ნი­ე­ბა,ვე­ყ­ნის რო­ცე­სე­ბში ღი­ად ჩა­რე­ვა­მ­დე (ევრო­მა­ი­და­ნის ქ­ცი­ე­ბის დროს)და  მის შე­მ­დგომ ტა­პ­ზე (ია­ნუ­კო­ვი­ჩის თა­ვრო­ბის შე­ც­ვლა და ყი­რი­მის მო­ვლე­ნე­ბი)?

RQ4: უკ­რა­ი­ნის რი­ზი­სის პი­რ­ველ და მე­ო­რე ტა­პე­ბზე ვლე­ბდა თუ რა ქა­რ­თუ­ლი მე­დია პა­რა­ლე­ლებს  ჩვე­ნი ვე­ყ­ნის ში­გნით მი­მ­დი­ნა­რე რო­ცე­სე­ბთან, 2008 წლის მ­თან და რა სი­ხ­ში­რით?

კვლე­ვის კი­თხ­ვე­ბი­დან გა­მო­მ­დი­ნა­რე, შე­მუ­შ­ვდა შე­მ­დე­გი ჰი­პო­თე­ზე­ბი:

H1: კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ტა­პ­ზე,მე­დი­ა­ში გა­სუ­ლი სი­უ­ჟე­ტე­ბის თა­ვარ რე­იმს ვრო­მა­ი­და­ნის სა­პ­რო­ტე­ს­ტო ქ­ცი­ე­ბი და ვი­ქ­ტორ ა­ნუ­კო­ვი­ჩის თა­ვრო­ბის გა­და­წ­ყ­ვე­ტი­ლე­ბა წა­რ­მო­ა­დგე­ნ­და.კვე­თე­ბო­და ა­ნუ­კო­ვი­ჩის,რო­გორც რი­ზი­სის თა­ვა­რი გა­მო­მ­წ­ვე­ვის რო­ლი.

H2: კრი­ზი­სის მე­ო­რე ტა­პ­ზე,მო­ვლე­ნე­ბში რუ­სე­თის ღი­ად ჩა­რე­ვის შე­მ­დეგ,მე­დი­ის თა­ვარ ფო­კუ­სსკო­ნ­ფ­ლი­ქ­ტ­ში რუ­სე­თის რო­ლი წა­რ­მო­ა­დგე­ნ­და.პი­რ­ველ ტა­პ­თან შე­და­რე­ბით,მე­დი­ა­ში გა­სუ­ლ­მა მა­სა­ლე­ბმა  ავე­ყ­ნის მი­მართ ფ­რო წ­ვა­ვე და ნე­გა­ტი­უ­რი ხა­სი­ა­თი შე­ი­ძი­ნა.შე­სა­ბა­მი­სად,ხალ მ­ბე­ბში რი­ზი­სის თა­ვარ მი­ზე­ზად რუ­სე­თი გა­ნი­ხი­ლე­ბო­და.კა­ნა ლა­ნ­ზე გა­და­ვი­და ვი­ქ­ტორ ა­ნუ­კო­ვი­ჩის ფა­ქ­ტო­რი.

H3: მო­ვლე­ნე­ბის გა­ნ­ვი­თა­რე­ბა­ში რუ­სე­თის ღი­ად ჩა­რე­ვის შე­მ­დეგ,მე­დი­ა­ში მო­ი­მა­ტა კ­რა­ი­ნა­სა და სა­ქა­რ­თვე­ლოს შო­რის პა­რა­ლე­ლე­ბის და­ძე­ბნის  შე­მ­თხ­ვე­ვე­ბმა,ფ­რო ში­რად  მო­ი­ხ­სე­ნი­ე­ბდნენ სე­ვე,რუ­სეთ-სა­ქა­რ­თვე­ლოს 2008 წლის მს.

 ნა­შ­რო­მ­ში და­სა­ხუ­ლი ამო­ცა­ნე­ბის გა­და­ჭ­რა ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­მა­უ­წ­ყე­ბლე­ბის მთა­ვარ სა­ი­ნ­ფო­რ­მა­ციო გა­მო­შ­ვე­ბე­ბზე და­კვი­რ­ვე­ბის შე­დე­გად გა­ხ­და შე­სა­ძ­ლე­ბე­ლი. შე­ი­რ­ჩა ოთხი მე­დი­ა­ს­შუ­ა­ლე­ბის (სა­ზო­გა­დო­ე­ბრი­ვი მა­უ­წ­ყე­ბლის „პი­რ­ვე­ლი არ­ხი,“ ტე­ლე­კო­მ­პა­ნია  „მა­ე­ს­ტ­რო,“ სა­მა­უ­წ­ყე­ბლო კო­მ­პა­ნია „რუ­ს­თა­ვი 2“ და ტე­ლე­კო­მ­პა­ნია „ი­მე­დი”)  მთა­ვა­რი სა­ი­ნ­ფო­რ­მა­ციო გა­მო­შ­ვე­ბე­ბი. აღ­ნი­შ­ნუ­ლი მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის შე­რ­ჩე­ვა ერო­ვნულ-დე­მო­კ­რა­ტი­უ­ლი ინ­ს­ტი­ტუ­ტის (NDI) სა­ზო­გა­დო­ე­ბრი­ვი აზრის კვლე­ვის 2013 წლის ან­გა­რი­შის (www.ndi.org - ბო­ლო ნა­ხ­ვა: 2015 წ. აპ­რი­ლი) მი­ხე­დვით მო­ხ­და, რო­მე­ლ­შიც აღ­ნი­შ­ნუ­ლია, რომ სა­ქა­რ­თვე­ლოს მო­სა­ხ­ლე­ო­ბის 90%-ი­ს­თვის ტე­ლე­ვი­ზია ინ­ფო­რ­მა­ცი­ის მთა­ვარ წყა­როდ რჩე­ბა. ან­გა­რი­შში ასე­ვე ხა­ზგა­ს­მუ­ლია ზე­მოთ ჩა­მო­თვლი­ლი ოთხი ტე­ლე­მა­უ­წ­ყე­ბლის გა­ვრ­ცე­ლე­ბის არე­ა­ლი და პო­პუ­ლა­რო­ბა.

 სა­კვლევ პე­რი­ო­დში, ტე­ლე­კო­მ­პა­ნი­ე­ბის მთა­ვარ სა­ი­ნ­ფო­რ­მა­ციო გა­მო­შ­ვე­ბე­ბში სი­უ­ჟე­ტე­ბი ე.წ. სტ­რუ­ქ­ტუ­რი­რე­ბუ­ლი „კვი­რის შე­რ­ჩე­ვის” პრი­ნ­ცი­პით შე­ვა­რ­ჩი­ეთ: სა­კვლე­ვი პე­რი­ო­დის პი­რ­ველ კვი­რა­ში ავი­რ­ჩი­ეთ ამ კვი­რის ორ­შა­ბათს გა­სუ­ლი სი­უ­ჟე­ტე­ბი. მე­ო­რე კვი­რა­ში და­ვა­კვი­რ­დით მო­ცე­მუ­ლი კვი­რის სა­მ­შა­ბათს, მთა­ვარ სა­ი­ნ­ფო­რ­მა­ციო გა­მო­შ­ვე­ბე­ბში გა­სულ ახალ ამ­ბებს, მე­სა­მე კვი­რა­ში - ოთხ­შა­ბა­თის ახალ ამ­ბებს, მე­ო­თხე კვი­რა­ში - ხუ­თშა­ბა­თის, მე­ხუ­თე კვი­რა­ში - პა­რა­ს­კე­ვის, მე­ე­ქ­ვსე კვი­რა­ში - შა­ბა­თის, მე­შ­ვი­დე კვი­რა­ში კი - კვი­რის ახალი ამბების გა­მო­შ­ვე­ბებს. შვი­დი კვი­რის შე­მ­დეგ ეს ცი­კ­ლი გა­ვი­მე­ო­რეთ. კრი­ზი­სის თი­თო­ე­ულ ეტა­პ­ზე და­კვი­რ­ვე­ბი­სას, აღ­ნი­შ­ნუ­ლი მე­თო­დი ხუ­თჯერ გა­მო­ვი­ყე­ნეთ.

 მე­დი­ის მი­ერ გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი ფრე­ი­მე­ბის შე­ს­წა­ვლის მი­ზნით, რა­ო­დე­ნო­ბრი­ვი კვლე­ვის მე­თო­დი - კო­ნ­ტენტ-ა­ნა­ლი­ზი შე­ი­რ­ჩა. მი­სი სა­შუ­ა­ლე­ბით გა­ა­ნა­ლი­ზდა ქა­რ­თუ­ლი მე­დი­ის მი­ერ კრი­ზი­სის პი­რ­ვე­ლი და მე­ო­რე ეტა­პე­ბის გა­შუ­ქე­ბი­სას გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი გზა­ვნი­ლე­ბი. ამი­ს­თვის შე­ი­ქ­მ­ნა კო­დი­რე­ბის სა­ხე­ლ­მ­ძ­ღ­ვა­ნე­ლო (იხ. და­ნა­რ­თი 1, გვ. 34), რო­მ­ლის მე­შ­ვე­ო­ბი­თაც მე­დი­ის მი­ერ გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი, ჩვე­ნ­თვის სა­ი­ნ­ტე­რე­სო კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბი­სა და ფრა­ზე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბრი­ვი ანა­ლი­ზი გა­ხ­და შე­სა­ძ­ლე­ბე­ლი.  მო­ნა­ცე­მე­ბი და­მუ­შა­ვდა კო­მ­პი­უ­ტე­რუ­ლი პრო­გრა­მა SPSS-ის სა­შუ­ა­ლე­ბით.

4. კვლე­ვის შე­დე­გე­ბი და ანა­ლი­ზი­

რო­გორც ზე­მოთ აღ­ვნი­შ­ნეთ, სა­კვლევ პე­რი­ო­დში და­კვი­რ­ვე­ბა ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი ოთხი ტე­ლე­ა­რ­ხის მთა­ვარ სა­ი­ნ­ფო­რ­მა­ციო გა­მო­შ­ვე­ბე­ბზე გა­ნ­ხო­რ­ცი­ე­ლ­და. 2013 წლის 25 ნო­ე­მ­ბრი­დან 2014 წლის პი­რ­ველ მა­ი­სა­მ­დე,  უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის შე­სა­ხებ მო­მ­ზა­დე­ბუ­ლი 170 ახა­ლი ამ­ბა­ვი, სი­უ­ჟე­ტი და ინ­ტე­რ­ვიუ გა­ა­ნა­ლი­ზდა. აქე­დან, 81 კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტაპს ასა­ხა­ვდა, ხო­ლო 89  - კრი­ზი­სის მე­ო­რე ფა­ზას. გა­ა­ნა­ლი­ზე­ბუ­ლი მა­სა­ლის სა­ე­რ­თო ხა­ნ­გრ­ძ­ლი­ვო­ბამ 758.63 წუ­თი (და­ა­ხ­ლო­ე­ბით 12 სა­ა­თი) შე­ა­დგი­ნა.

 სა­კვლევ პე­რი­ო­დში ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­ვი­ზი­ე­ბი­დან უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სს ყვე­ლა­ზე მე­ტი მა­სა­ლა ტე­ლე­კო­მ­პა­ნია „ი­მე­დმა”  მი­უ­ძ­ღ­ვნა, ყვე­ლა­ზე ნა­კ­ლე­ბი კი - ტე­ლე­კო­მ­პა­ნია „მა­ე­ს­ტ­რომ.“  აქ­ვე უნ­და აღი­ნი­შ­ნოს, რომ, რო­გორც მო­სა­ლო­დნე­ლი იყო, ქა­რ­თუ­ლი მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი დიდ ყუ­რა­დღე­ბას უთმო­ბდნენ უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სს და ჟუ­რ­ნა­ლი­ს­ტე­ბი ვი­თა­რე­ბას უშუ­ა­ლოდ მო­ვლე­ნა­თა ეპი­ცე­ნ­ტ­რი­დან აღ­წე­რ­დნენ.

ც­ხ­რი­ლი 1: თი­თო­ე­ულ ტე­ლე­ა­რ­ხ­ზე გა­სუ­ლი მა­სა­ლის რა­ო­დე­ნო­ბა­

 

რაც შე­ე­ხე­ბა თი­თო­ე­უ­ლი ტე­ლე­მა­უ­წ­ყე­ბლის მი­ერ სა­კვლევ პე­რი­ო­დში უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სი­ს­თვის და­თმო­ბილ სა­ე­თე­რო დროს, იგი შე­მ­დე­გნა­ი­რად გა­და­ნა­წი­ლ­და: „რუ­ს­თა­ვი 2“ - 266.03 წუ­თი, სა­ზო­გა­დო­ე­ბრი­ვი მა­უ­წ­ყე­ბე­ლი - 197.54 წუ­თი, „ი­მე­დი” - 194.34 წუ­თი, „მა­ე­ს­ტ­რო” - 100.72 წუ­თი.

 ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­მა­უ­წ­ყე­ბლე­ბის მი­ერ უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის შე­სა­ხებ მო­მ­ზა­დე­ბუ­ლი მა­სა­ლის ტი­პო­ლო­გია ამ­გვა­რად წა­რ­მო­ჩ­ნ­და:

ც­ხ­რი­ლი 2: სა­ი­ნ­ფო­რ­მა­ციო გა­მო­შ­ვე­ბე­ბში კრი­ზი­სის შე­სა­ხებ გა­სუ­ლი მა­სა­ლის ტი­პე­ბი­

 

რო­გორც მო­სა­ლო­დნე­ლი იყო, სა­კვლევ პე­რი­ო­დში ქა­რ­თულ ტე­ლე­ა­რ­ხე­ბზე უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის შე­სა­ხებ გა­სუ­ლი მა­სა­ლი­დან ახა­ლი ამ­ბე­ბი ჭა­რ­ბო­ბდა. თუ­მ­ცა, უნ­და აღი­ნი­შ­ნოს სი­უ­ჟე­ტე­ბის სი­მ­რა­ვლეც, რაც იმა­ზე მი­უ­თი­თებს, რომ მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი უკ­რა­ი­ნა­ში გა­ნ­ვი­თა­რე­ბულ მო­ვლე­ნებს სა­თა­ნა­დო ყუ­რა­დღე­ბას აქ­ცე­ვდნენ და ცდი­ლო­ბდნენ, სი­ტუ­ა­ცია უფ­რო ღრ­მად  გა­ე­ა­ნა­ლი­ზე­ბი­ნათ.

 სა­კვლე­ვი პე­რი­ო­დის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე (25.11.2013 – 22.02.2014) ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­მა­უ­წ­ყე­ბლე­ბი მთა­ვარ სა­ი­ნ­ფო­რ­მა­ციო გა­მო­შ­ვე­ბე­ბში ძი­რი­თად აქ­ცე­ნტს შე­მ­დეგ სა­კი­თხე­ბზე აკე­თე­ბდნენ:

გრა­ფი­კი 1: უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის პი­რ­ვე­ლი და მეორე ეტა­პის გა­შუ­ქე­ბი­სას გა­მო­კვე­თი­ლი  უმ­თა­ვრე­სი სა­კი­თხე­ბი­

 

ზე­მო­ა­ღ­ნი­შ­ნუ­ლის გა­რ­და, მა­უ­წ­ყე­ბლე­ბის ყუ­რა­დღე­ბის ცე­ნ­ტ­რ­ში ევრო­მა­ი­დნის მო­მი­ტი­ნ­გე­ე­ბი­სა და „ბე­რ­კუ­ტის” რა­ზმის შე­ტა­კე­ბე­ბი და ამ შე­ტა­კე­ბე­ბის შე­დე­გად და­შა­ვე­ბუ­ლი და გა­რ­და­ც­ვლი­ლი მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი მო­ე­ქ­ც­ნენ. ამ სტა­ტი­ს­ტი­კის თა­ნა­ხ­მად, კრი­ზი­სის პი­რ­ვე­ლი ეტა­პის გა­შუ­ქე­ბი­სას, მე­დია,  მო­ვლე­ნე­ბის გა­ნ­ვი­თა­რე­ბის მი­ხე­დვით,  კრი­ზი­ს­თან და­კა­ვში­რე­ბულ სხ­ვა­და­ს­ხ­ვა სა­კი­თხს თი­თქ­მის თა­ნა­ბრად აშუ­ქე­ბდა. თუ­მ­ცა, რა­მ­დე­ნი­მე თე­მის უპი­რა­ტე­სო­ბა  მა­ინც გა­მო­ვლი­ნ­და.  რო­გორც გრა­ფი­კი 1-დან ჩანს, მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი, უმე­ტე­ს­წი­ლად,  სა­ქა­რ­თვე­ლო­ს­თან და­კა­ვში­რე­ბულ სა­კი­თხე­ბზე აკე­თე­ბდნენ აქ­ცე­ნტს. ისი­ნი  ასე­ვე აქ­ტი­უ­რად აშუ­ქე­ბდნენ კრი­ზი­ს­თან და­კა­ვში­რე­ბით  და­სა­ვლე­თის პო­ზი­ცი­ას, რო­მე­ლ­შიც ევრო­მა­ი­და­ნის მხა­რ­და­მ­ჭე­რი მე­სი­ჯე­ბი იკვე­თე­ბო­და.

ამა­ს­თა­ნ, უნ­და აღი­ნი­შ­ნოს, რომ კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე ქა­რ­თულ ტე­ლე­ა­რ­ხე­ბზე გა­სუ­ლი 81 მა­სა­ლი­დან, რუ­სე­თის ფა­ქ­ტო­რი სი­უ­ჟე­ტის მთა­ვარ თე­მად  მხო­ლოდ ორ­ჯერ იქ­ცა.

მე­დი­ა­ში გა­სულ მა­სა­ლე­ბში აქ­ცე­ნ­ტი­რე­ბუ­ლი სა­კი­თხე­ბი­დან მო­რიგ მნი­შ­ვნე­ლო­ვან და­ტ­ვი­რ­თვას სწო­რედ კრი­ზი­სის გა­მო­მ­წ­ვე­ვი გა­რე­მო­ე­ბე­ბი იძე­ნ­და. პი­რ­ველ რი­გში, ეს იყო ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩის გა­და­წ­ყ­ვე­ტი­ლე­ბა და მის წი­ნა­ა­ღ­მ­დეგ გა­მა­რ­თუ­ლი აქ­ცი­ე­ბი. ასე­ვე, ხში­რად შუ­ქ­დე­ბო­და ევრო­მა­ი­დნის მო­მი­ტი­ნ­გე­თა და­შა­ვე­ბი­სა და გა­რ­და­ც­ვა­ლე­ბის ფა­ქ­ტე­ბი. ამ მო­ნა­ცე­მე­ბზე და­ყ­რ­დნო­ბით, შე­ი­ძ­ლე­ბა ითქ­ვას, რომ დღის მთა­ვა­რი მო­ვლე­ნის (ანუ, მა­ს­ლა­ში აქ­ცე­ნ­ტი­რე­ბუ­ლი  პი­რ­ვე­ლი რი­გის სა­კი­თხის) გა­შუ­ქე­ბის შე­მ­დეგ, მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი სა­ზო­გა­დო­ე­ბას ხში­რად შე­ა­ხ­სე­ნე­ბდნენ  კრი­ზი­სის გა­მო­მ­წ­ვე­ვი გა­და­წ­ყ­ვე­ტი­ლე­ბი­სა და ევრო­მა­ი­დნის პრო­ტე­ს­ტის შე­სა­ხებ.

 ასე­ვე უნ­და ითქ­ვას, რომ მა­სა­ლე­ბში წა­რ­მო­ჩე­ნილ, მნი­შ­ვნე­ლო­ბით რო­გორც პი­რ­ვე­ლი, ისე,  მე­ო­რე რი­გის სა­კი­თხე­ბში, ჭა­რ­ბო­ბდა სა­ქა­რ­თვე­ლოს აღ­მა­ს­რუ­ლე­ბე­ლი და სა­კა­ნო­ნ­მ­დე­ბლო ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბის წა­რ­მო­მა­დგე­ნ­ლე­ბის შე­ფა­სე­ბე­ბი. გა­რ­და ამი­სა, უკ­რა­ი­ნის მო­ვლე­ნე­ბის სა­ქა­რ­თვე­ლო­ს­თან შე­და­რე­ბა ხდე­ბო­და.  უნ­და აღი­ნი­შ­ნოს, რომ კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე ამ მხ­რივ მთა­ვარ თე­მას ასო­ცი­რე­ბის ხე­ლ­შე­კ­რუ­ლე­ბა წა­რ­მო­ა­დგე­ნ­და, რო­მე­ლ­ზეც სა­ქა­რ­თვე­ლოს ხე­ლი რა­მ­დე­ნი­მე თვე­ში უნ­და მო­ე­წე­რა.

გა­რ­და ამი­სა, მე­დი­ის მი­ერ მა­სა­ლა­ში აქ­ცე­ნ­ტი­რე­ბულ აქ­ტუ­ა­ლო­ბით მე­ო­რე რი­გის სა­კი­თხე­ბში კვლავ არ­ც­თუ ხში­რი­ად იყო ხა­ზგა­ს­მუ­ლი რუ­სე­თის რო­ლი უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­ს­ში.  თუ­მ­ცა, აქ­ვე აღ­სა­ნი­შ­ნა­ვია, რომ რუ­სე­თის ფა­ქ­ტო­რის შე­სა­ხებ, უმე­ტე­ს­წი­ლად,  მა­სა­ლა­ში და­მო­წ­მე­ბუ­ლი ინ­ფო­რ­მა­ცი­ის წყა­რო­ე­ბი, კო­ნ­კ­რე­ტუ­ლად კი, ქა­რ­თუ­ლი სა­პა­რ­ლა­მე­ნ­ტო ოპო­ზცი­ის წა­რ­მო­მა­დგე­ნ­ლე­ბი და სა­ქა­რ­თვე­ლოს ყო­ფი­ლი პრე­ზი­დე­ნ­ტი სა­უ­ბრო­ბდნენ.

ტე­ლე­მე­დი­ით  გა­და­ცე­მუ­ლი მა­სა­ლე­ბის რი­გით მე­სა­მე, ყვე­ლა­ზე ხში­რად აქ­ცე­ნ­ტი­რე­ბულ სა­კი­თხს ევრო­მა­ი­დნის მო­მი­ტი­ნ­გე­ე­ბის და­შა­ვე­ბა და სი­კვდი­ლის ფა­ქ­ტე­ბი წა­რ­მო­ა­დგე­ნ­და. გა­რ­და ამი­სა, გა­მო­ი­კვე­თა  აქ­ცე­ნ­ტე­ბი რუ­სე­თის ფა­ქ­ტო­რის შე­სა­ხებ. შე­სა­ბა­მი­სად, შე­ი­ძ­ლე­ბა ითქ­ვას, რომ კრი­ზი­სის პი­რ­ვე­ლი ეტა­პი­ს­თვის მე­დი­ა­ში რუ­სე­თის ფა­ქ­ტო­რი შე­და­რე­ბით უკა­ნა პლა­ნ­ზე მო­ე­ქ­ცა, რა­დგან კრი­ზი­სის გა­მო­მ­წ­ვე­ვად მა­ინც ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩი და მი­სი მთა­ვრო­ბა გა­ნი­ხი­ლე­ბო­და (რაც ქვე­მოთ და­და­ს­ტუ­რ­დე­ბა). ცხა­დია, იმ ფო­ნ­ზე, რო­ცა ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩი ასო­ცი­რე­ბის ხე­ლ­შე­კ­რუ­ლე­ბა­ზე უა­რის თქ­მის მი­ზე­ზად სწო­რედ რუ­სე­თის ზე­წო­ლას ასა­ხე­ლე­ბდა, მე­დი­ის მხ­რი­დან რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ის რო­ლის სრუ­ლი იგნო­რი­რე­ბა ალო­გი­კუ­რი იქ­ნე­ბო­და.

კრი­ზი­სის პი­რ­ვე­ლი ეტა­პის გა­შუ­ქე­ბის შე­სა­ხებ შე­ი­ძ­ლე­ბა ითქ­ვას, რომ ქა­რ­თუ­ლი მე­დია მო­ვლე­ნე­ბის გა­ნ­ვი­თა­რე­ბას კვა­ლ­ში მი­ჰ­ყ­ვე­ბო­და, აქ­ტი­უ­რად აშუ­ქე­ბდა ევრო­მა­ი­დნის სა­პ­რო­ტე­ს­ტო აქ­ცი­ებს და გა­მო­ს­ვლე­ბის დროს მო­მ­ხ­დარ შე­ტა­კე­ბებს. მე­ტა­დრე  ხში­რად შუ­ქ­დე­ბო­და და­სა­ვლე­თის ქვე­ყ­ნე­ბის ლი­დე­რე­ბის, სა­ქა­რ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბის, ქა­რ­თუ­ლი ოპო­ზი­ცი­ი­სა და ევრო­მა­ი­და­ნის მხა­რ­და­მ­ჭე­რი სა­ქა­რ­თვე­ლოს მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბის პო­ზი­ცია, რო­მე­ლიც მათ მი­ერ კრი­ზი­სის შე­ფა­სე­ბი­სას ვლი­ნ­დე­ბო­და.  ამ შე­ფა­სე­ბე­ბი­დან  გა­მო­მ­დი­ნა­რე, სა­ე­თე­რო დრო­ის უმე­ტე­სი ნა­წი­ლი ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩის კრი­ტი­კას ეთმო­ბო­და. უმე­ტე­ს­წი­ლად, წა­რ­მო­ჩე­ნი­ლი იყო პრო­და­სა­ვლუ­რი თვა­ლ­თა­ხე­დვე­ბი. გა­რ­და ამი­სა, პრო­ცე­სე­ბი ხში­რად  გა­ნი­ხი­ლე­ბო­და ქა­რ­თულ სი­ნა­მ­დვი­ლე­ს­თან შე­და­რე­ბით.  პა­რა­ლე­ლე­ბის აბსო­ლუ­ტუ­რი უმ­რა­ვლე­სო­ბა სა­ქა­რ­თვე­ლოს მო­მა­ვა­ლ­სა და   ასო­ცი­რე­ბის ხე­ლ­შე­კ­რუ­ლე­ბას ეხე­ბო­და (რა­ზეც ქვე­მოთ ვი­სა­უ­ბრებთ). აღ­სა­ნი­შ­ნა­ვია, რომ კრი­ზი­სის პი­რ­ვე­ლი ეტა­პის მთა­ვარ ფრე­ი­მებს შო­რის უფ­რო იშ­ვი­ა­თად იყო წა­რ­მო­დგე­ნი­ლი კრი­ზი­ს­თან და­კა­ვში­რე­ბით ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩი­სა და მი­სი მთა­ვრო­ბის შე­ფა­სე­ბე­ბი.  მე­დი­ის მი­ერ კრი­ზი­სის პი­რ­ვე­ლი ეტა­პის გა­შუ­ქე­ბი­სას მთა­ვარ თე­მად  ასე­ვე იშ­ვი­ა­თად  გვხ­ვდე­ბა  რუ­სე­თის ფა­ქ­ტო­რი, რა­საც შე­მ­დე­გი მო­ნა­ცე­მიც ადა­ს­ტუ­რებს:

ც­ხ­რი­ლი 3: კრი­ზი­სის მთა­ვა­რი გა­მო­მ­წ­ვე­ვი – პი­რ­ვე­ლი ეტა­პი­

კ­რი­ზი­სის გა­მო­მ­წ­ვე­ვი­

რა­ო­დე­ნო­ბა­

პ­რო­ცე­ნ­ტი­

ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩი­

39

48.1

ე­ვრო­კა­ვშ­რი, აშშ

1

1.2

რუ­სე­თი­

17

21

ვლა­დი­მერ პუ­ტი­ნი­

5

6.2

არ არის გა­მო­კვე­თი­ლი­

19

23.5

ჯა­მი­

81

 

 

მე­სა­მე ცხ­რი­ლ­ში მო­ცე­მუ­ლი სტა­ტი­ს­ტი­კა, რო­გორც ყვე­ლა სხ­ვა შე­მ­თხ­ვე­ვა­ში, ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­ა­რ­ხე­ბის  მთა­ვარ სა­ი­ნ­ფო­რ­მა­ციო გა­მო­შ­ვე­ბე­ბში გა­სულ მა­სა­ლე­ბზე და­კვი­რ­ვე­ბის შე­დე­გად, თი­თო­ე­ულ მა­სა­ლა­ში ჟუ­რ­ნა­ლი­ს­ტე­ბი­სა და წყა­რო­ე­ბის მი­ერ გა­კე­თე­ბულ შე­ფა­სე­ბე­ბზე და­ყ­რ­დნო­ბით  ჩა­მო­ყა­ლი­ბდა. ასე­ვე, გა­მო­ვლი­ნ­და მა­სა­ლის ძი­რი­თა­დი ჩა­რ­ჩო (ფრე­ი­მი), რის შე­დე­გა­დაც გა­ნი­სა­ზღ­ვრა, თუ რო­მე­ლი მხა­რე წა­რ­მო­ჩ­ნ­დე­ბო­და კრი­ზი­სის მთა­ვარ გა­მო­მ­წ­ვე­ვად ამა თუ იმ სი­უ­ჟე­ტ­ში. კრი­ზი­სის მთა­ვა­რი გა­მო­მ­წ­ვე­ვის გა­ნ­სა­ზღ­ვრის კრი­ტე­რი­უ­მად მო­ვლე­ნის აქ­ტო­რე­ბი­ს­თვის გა­მო­ყო­ფი­ლი დრო, ასე­ვე მა­თი მო­ხ­სე­ნი­ე­ბის ფრა­ზე­ბი და კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბი მო­ი­ნი­შ­ნა.

რო­გორც ანა­ლი­ზის შე­დე­გმა აჩ­ვე­ნა, კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე მა­ყუ­რე­ბელს  ძი­რი­თა­დად რჩე­ბო­და შთა­ბე­ჭ­დი­ლე­ბა, რომ ამ მო­ვლე­ნე­ბის მთა­ვა­რი გა­მო­მ­წ­ვე­ვი ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩი­სა და მი­სი მთა­ვრო­ბის ქმე­დე­ბაა. მს­გავს შთა­ბე­ჭ­დი­ლე­ბას 81 სი­უ­ჟე­ტი­დან,   39 სი­უ­ჟე­ტი ტო­ვე­ბდა, რაც პრო­ცე­ნ­ტულ მა­ჩ­ვე­ნე­ბე­ლ­ში 48.1%-ს უდრის. ასეთ შე­მ­თხ­ვე­ვე­ბში,  რუ­სე­თი ან მი­სი პრე­ზი­დე­ნ­ტი ხში­რად სა­ე­რ­თოდ არ  მო­ი­ხ­სე­ნი­ე­ბო­და.

 სტა­ტი­ს­ტი­კით,  რუ­სე­თი­სა და უშუ­ა­ლოდ ვლა­დი­მერ პუ­ტი­ნის პე­რ­სო­ნის მე­დი­ის მი­ერ მო­ხ­სე­ნი­ე­ბამ, სა­ე­რ­თო ჯა­მ­ში, 27.2% შე­ა­დგი­ნა. შე­ი­ძ­ლე­ბა ითქ­ვას, რომ ეს მო­ნა­ცე­მი კი­დევ უფ­რო ნა­კ­ლე­ბი იქ­ნე­ბო­და, ქა­რ­თუ­ლი სა­პა­რ­ლა­მე­ნ­ტო უმ­ცი­რე­სო­ბი­სა და სა­ქა­რ­თვე­ლოს ექ­ს­პ­რე­ზი­დე­ნ­ტის გა­მო­ს­ვლე­ბი  რომ არა, რა­დგან მს­გავს პო­ზი­ცი­ას კრი­ზი­სის და­წ­ყე­ბი­ს­თა­ნა­ვე სწო­რედ ეს პო­ლი­ტი­კუ­რი ძა­ლა („ე­რ­თი­ა­ნი ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მო­ძ­რა­ო­ბა”) აფი­ქ­სი­რე­ბდა. მი­სი წა­რ­მო­მა­დგე­ნ­ლე­ბი, რო­გორც წყა­რო­ე­ბი,  38 მა­სა­ლა­ში იყ­ვნენ წა­რ­მო­დგე­ნი­ლ­ნი, რაც მა­სა­ლე­ბის სა­ე­რ­თო რა­ო­დე­ნო­ბის 46.9%-ია.

მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, ზე­მოთ მო­ხ­მო­ბი­ლი ცხ­რი­ლი 3 -ის მი­ხე­დვით,  ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­მა­უ­წ­ყე­ბლე­ბის მა­ყუ­რე­ბელს კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე, უმე­ტეს შე­მ­თხ­ვე­ვა­ში,  რჩე­ბო­და შთა­ბე­ჭ­დი­ლე­ბა, რომ უკ­რა­ი­ნის მო­ვლე­ნე­ბის მთა­ვა­რი გა­მო­მ­წ­ვე­ვი ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩი იყო და არა - რუ­სე­თი.

აქ­ვე უნ­და აღი­ნი­შ­ნოს, რომ გა­ა­ნა­ლი­ზე­ბუ­ლი მა­სა­ლე­ბის 23.5%-ში არ იყო გა­მო­კვე­თი­ლი კრი­ზი­სის გა­მო­მ­წ­ვე­ვი ფა­ქ­ტო­რე­ბი. მს­გა­ვსი შთა­ბე­ჭ­დი­ლე­ბა მა­შინ ჩნ­დე­ბო­და, რო­ცა კრი­ზი­სს ნე­ი­ტ­რა­ლუ­რი მხა­რე დი­პ­ლო­მა­ტი­უ­რი ენის გა­მო­ყე­ნე­ბით აფა­სე­ბდა. მს­გავს პო­ზი­ცი­ას კრი­ზი­სის და­სა­წ­ყი­ს­ში, მე­ტ­წი­ლად, სა­ქა­რ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბა, ასე­ვე სა­ე­რ­თა­შო­რი­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის წა­რ­მო­მა­დგე­ნ­ლე­ბი აფი­ქ­სი­რე­ბე­დნენ და  და­პი­რი­ს­პი­რე­ბულ ორი­ვე  მხა­რეს დი­ა­ლო­გი­ს­კენ მო­უ­წო­დე­ბდნენ.

გა­რ­და ამი­სა, სა­კ­მა­ოდ მა­ღა­ლი მა­ჩ­ვე­ნე­ბე­ლი მკა­ფიო თვა­ლ­სა­ზრი­სის არა­რ­სე­ბო­ბა­საც შე­ი­ძ­ლე­ბა და­ვა­ბრა­ლოთ,  რა­დგან კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ფა­ზა­ში შე­ფა­სე­ბე­ბი ხში­რად ორად იყო­ფო­და. გა­ა­ნა­ლი­ზე­ბუ­ლი მა­სა­ლე­ბი­დან ჩანს, რომ მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის წყა­რო­ე­ბის (პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი, დი­პ­ლო­მა­ტე­ბი და ა.შ.) ერ­თი ნა­წი­ლი რუ­სე­თი­ს­კენ იშ­ვე­რ­და ხელს. თუ­მ­ცა, იყო სა­პი­რი­ს­პი­რო მო­სა­ზრე­ბაც, რომ კრი­ზი­სი მხო­ლოდ ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩის „და­მ­სა­ხუ­რე­ბაა”, რა­დგან თუ რუ­სე­თის ზე­წო­ლას სხ­ვა პო­ს­ტ­სა­ბჭო­თა ქვე­ყ­ნე­ბმა გა­უ­ძ­ლეს, პო­ლი­ტი­კუ­რი ნე­ბის არ­სე­ბო­ბის შე­მ­თხ­ვე­ვა­ში, უკ­რა­ი­ნა­საც უნ­და გა­ე­ძ­ლო. ამა­ს­თა­ნ, ხში­რად იყო მი­ნი­შ­ნე­ბა ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩის პრო­რუ­სულ ორი­ე­ნ­ტა­ცი­ა­ზეც. აქე­დან გა­მო­მ­დი­ნა­რე, შე­ი­ძ­ლე­ბა ვი­ვა­რა­უ­დოთ, რომ ზო­გჯერ ჟუ­რ­ნა­ლი­ს­ტე­ბსაც უჭი­რ­დათ  მკვე­თრი აქ­ცე­ნ­ტე­ბის და­ს­მა.

რო­გორც ზე­მოთ აღი­ნი­შ­ნა, რუ­სე­თის ფა­ქ­ტო­რი კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე ნა­კ­ლე­ბად იყო გა­მო­კვე­თი­ლი. მე­დი­ა­ში ეს სა­კი­თხი ძი­რი­თა­დად მე­სა­მე რი­გის თე­მად გა­ნი­ხი­ლე­ბო­და. ზო­გა­დი მო­ნა­ცე­მის გა­რ­და, სა­ჭი­როა იმ ფრა­ზე­ბი­სა და კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბის გა­მო­კვე­თაც, რო­მ­ლე­ბიც რუ­სე­თის მო­ხ­სე­ნი­ე­ბის შე­მ­თხ­ვე­ვა­ში გვხ­ვდე­ბო­და. აღ­ნი­შ­ნუ­ლი მო­ნა­ცე­მე­ბი  კრი­ზი­სის პი­რ­ველ და მე­ო­რე ეტა­პე­ბზე მე­დი­ა­ში რუ­სე­თის მო­ხ­სე­ნი­ე­ბი­სას გა­ნ­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლი აქ­ცე­ნ­ტე­ბის უკეთ და­ნა­ხ­ვის სა­შუ­ა­ლე­ბას მო­გვცემს. უნ­და ითქ­ვას, რომ კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე, სა­ე­რ­თო ჯა­მ­ში, მე­დი­ამ რუ­სე­თი 43 მა­სა­ლა­ში მო­ი­ხ­სე­ნია, რაც სა­ე­რ­თო რა­ო­დე­ნო­ბის (81) და­ა­ხ­ლო­ე­ბით 53%-ს შე­ა­დგენს. რუ­სე­თის მო­ხ­სე­ნი­ე­ბის კო­ნ­კ­რე­ტუ­ლი ფრა­ზე­ბი და კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბი გრა­ფი­კუ­ლად შე­მ­დე­გნა­ი­რად გა­მო­ი­სა­ხე­ბა:

გრა­ფი­კი 2: რუ­სე­თის მო­ხ­სე­ნი­ე­ბის ფრა­ზე­ბი და კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბი – კრი­ზი­სის პი­რ­ვე­ლი და მეორე ეტა­პი (აბსოლუტური მა­ჩ­ვე­ნე­ბლე­ბი)

 

რო­გორც ვხე­დავთ, რუ­სეთს ყვე­ლა­ზე ხში­რად უკ­რა­ი­ნის თა­ვი­სუ­ფა­ლი არ­ჩე­ვნის ხე­ლ­ყო­ფის გა­მო ადა­ნა­შა­უ­ლე­ბდნენ. ნა­კ­ლე­ბი სი­ხ­ში­რით იყო ნა­ხ­სე­ნე­ბი მე­ტად მწ­ვა­ვე და მკვე­თრი ფრა­ზე­ბი.

უკვე ითქ­ვა, რომ უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე მე­დია აქ­ტი­უ­რად ადა­რე­ბდა უკ­რა­ი­ნის მო­ვლე­ნებს სა­ქა­რ­თვე­ლოს გა­მო­ც­დი­ლე­ბა­ს­თან. აღ­სა­ნი­შ­ნა­ვია, რომ კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე გა­ა­ნა­ლი­ზე­ბუ­ლი 81 მა­სა­ლი­დან, სა­ქა­რ­თვე­ლო 50 მა­თგა­ნ­ში მო­ი­ხ­სე­ნი­ეს, რაც სა­ე­რ­თო რა­ო­დე­ნო­ბის 61.7%-ია. სა­ქა­რ­თვე­ლო  შე­მ­დე­გი ფრა­ზე­ბი­თა და კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბით ახ­სე­ნეს:

გრა­ფი­კი 3: სა­ქა­რ­თვე­ლოს მო­ხ­სე­ნი­ე­ბის ფრა­ზე­ბი და კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბი - კრი­ზი­სის პი­რ­ვე­ლი და მეორე ეტა­პი (რა­ო­დე­ნო­ბრი­ვი მა­ჩ­ვე­ნე­ბლე­ბი)

 

 სტა­ტი­ს­ტი­კუ­რი მო­ნა­ცე­მე­ბი გვი­ჩ­ვე­ნებს, რომ უკ­რა­ი­ნის მო­ვლე­ნე­ბთან პა­რა­ლე­ლე­ბის გა­ვლე­ბი­სას, სა­ქა­რ­თვე­ლოს მო­ხ­სე­ნი­ე­ბის ძი­რი­თად ჩა­რ­ჩოს (ფრე­იმს) ქვე­ყ­ნის გა­ნ­ვი­თა­რე­ბის პე­რ­ს­პე­ქ­ტი­ვა წა­რ­მო­ა­დგე­ნ­და. აქ­ცე­ნ­ტი ასო­ცი­რე­ბის ხე­ლ­შე­კ­რუ­ლე­ბის გა­ფო­რ­მე­ბა­სა და ევრო­პა­ს­თან და­ა­ხ­ლო­ე­ბა­ზე კე­თდე­ბო­და.  შე­და­რე­ბით ნა­კ­ლე­ბი ყუ­რა­დღე­ბა ექ­ცე­ო­და სა­ქა­რ­თვე­ლოს ოკუ­პი­რე­ბუ­ლი ტე­რი­ტო­რი­ე­ბი­სა და რუ­სეთ-სა­ქა­რ­თვე­ლოს 2008 წლის ომის თე­მებს. აქე­დან გა­მო­მ­დი­ნა­რე, ნა­თე­ლია, რომ კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე ნა­კ­ლე­ბი იყო  რუ­სე­თის მხ­რი­დან სა­მ­ხე­დრო ჩა­რე­ვის მო­ლო­დი­ნი და ძი­რი­თად სა­ფ­რ­თხედ რუ­სე­თის პო­ლი­ტი­კუ­რი და ეკო­ნო­მი­კუ­რი ზე­წო­ლა გა­ნი­ხი­ლე­ბო­და.

 კრი­ზი­სის გა­შუ­ქე­ბი­სას, გა­რ­და სა­კუ­თა­რი ინ­ტე­რ­პ­რე­ტა­ცი­ე­ბი­სა, ბუ­ნე­ბრი­ვია, ჟუ­რ­ნა­ლი­ს­ტე­ბი სხ­ვა­და­ს­ხ­ვა წყა­როს ეყ­რ­დნო­ბო­დნენ. ნა­თქ­ვა­მის და­ს­ტუ­რად, მნი­შ­ვნე­ლო­ვა­ნია იმის ჩვე­ნე­ბაც, თუ რო­მელ მხა­რეს უთმო­ბდა ძი­რი­თად დროს ქა­რ­თუ­ლი სა­ტე­ლე­ვი­ზიო მე­დია. 

გრა­ფი­კი 4: მა­უ­წ­ყე­ბლე­ბის მი­ერ მო­მ­ზა­დე­ბუ­ლი მა­სა­ლე­ბის წყა­რო­ე­ბი – პი­რ­ვე­ლი და მეორე ეტა­პი (რა­ო­დე­ნო­ბრი­ვი მო­ნა­ცე­მე­ბი)

 

წა­რ­მო­დგე­ნილ გრა­ფი­კ­ზე მო­ცე­მუ­ლი ინ­ფო­რ­მა­ცი­ის თა­ნა­ხ­მად, კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე გა­სუ­ლი 81 მა­სა­ლი­დან, ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩი და მი­სი ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბის წა­რ­მო­მა­დგე­ნ­ლე­ბი, რო­გორც ინ­ფო­რ­მა­ცი­ის წყა­რო­ე­ბი, მხო­ლოდ ათში ფი­გუ­რი­რე­ბდნენ. უფ­რო მე­ტი დრო ქა­რ­თუ­ლ­მა მა­უ­წ­ყე­ბლე­ბმა ევრო­მა­ი­დნის აქ­ტი­ვი­ს­ტე­ბსა და ოპო­ზი­ცი­ის ლი­დე­რებს და­უ­თმეს. კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე ქა­რ­თულ ტე­ლე­ვი­ზი­ე­ბში ნა­კ­ლე­ბად ჩა­ნ­დნენ რუ­სე­თის ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბის წა­რ­მო­მა­დგე­ნ­ლე­ბიც.

სა­მა­გი­ე­როდ, მე­დია აქ­ტი­უ­რად აშუ­ქე­ბდა კრი­ზი­ს­თან და­კა­ვში­რე­ბით და­სა­ვლე­თის ოფი­ცი­ა­ლუ­რი პი­რე­ბის მო­სა­ზრე­ბე­ბსა და შე­ფა­სე­ბებს. შე­სა­ბა­მი­სად, ნა­თე­ლია, თუ რა­ტომ იყო მა­თი პო­ზი­ცია მო­წი­ნა­ვე, სი­უ­ჟე­ტე­ბში აქ­ცე­ნ­ტი­რე­ბუ­ლი სა­კი­თხე­ბის რი­გში. იგი­ვე შე­ი­ძ­ლე­ბა ითქ­ვას სა­ქა­რ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბის, სა­პა­რ­ლა­მე­ნ­ტო უმ­რა­ვლე­სო­ბი­სა და უმ­ცი­რე­სო­ბის მი­მა­რ­თაც.

რაც შე­ე­ხე­ბა მე­დი­ის მი­ერ კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე პო­ლი­ტო­ლო­გე­ბი­სა თუ სხ­ვა და­რ­გის ექ­ს­პე­რ­ტე­ბის ინ­ფო­რ­მა­ცი­ის წყა­როდ გა­მო­ყე­ნე­ბას, უნ­და ითქ­ვას, რომ ამ­გვა­რი ფა­ქ­ტე­ბი არ­ც­თუ ხში­რი იყო. მს­გა­ვსი შე­მ­თხ­ვე­ვა მხო­ლოდ რვა მა­სა­ლა­ში გა­მო­ვლი­ნ­და. მათ  ძი­რი­თა­დად პრო­და­სა­ვლუ­რი და ნე­ი­ტ­რა­ლუ­რი პო­ზი­ცი­ე­ბი გა­ა­ც­ხა­დეს. 

სა­კვლე­ვი პე­რი­ო­დის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე (24.02.2014–01.05.2014) ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­ა­რ­ხე­ბის მთა­ვარ სა­ი­ნ­ფო­რ­მა­ციო გა­მო­შ­ვე­ბე­ბში გა­სუ­ლი 89 სხ­ვა­და­ს­ხ­ვა სა­ხის მა­სა­ლა გა­ა­ნა­ლი­ზდა. კრი­ზი­სის აღ­ნი­შ­ნულ ეტა­პ­ზე, უკ­რა­ი­ნის მო­ვლე­ნე­ბში რუ­სე­თის უშუ­ა­ლო ჩა­რე­ვის შე­მ­დეგ, ტე­ლე­ვი­ზი­ე­ბი თა­ვი­ანთ მთა­ვარ სა­ი­ნ­ფო­რ­მა­ციო გა­მო­შ­ვე­ბე­ბში ძი­რი­თად აქ­ცე­ნტს შე­მ­დეგ სა­კი­თხე­ბზე აკე­თე­ბდნენ (იხ. გრაფიკი 1)

რო­გორც გრაფიკი 1-დან ჩანს, უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­მა­უ­წ­ყე­ბლე­ბი ყუ­რა­დღე­ბას უმ­თა­ვრე­სად სა­ე­რ­თა­შო­რი­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის მი­ერ კრი­ზი­სის შე­ფა­სე­ბა­ზე ამა­ხ­ვი­ლე­ბდნენ. ერთ-ერთ ყვე­ლა­ზე სა­ჭი­რ­ბო­რო­ტო თე­მას სა­ქა­რ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბის შე­ფა­სე­ბე­ბიც წა­რ­მო­ა­დგე­ნ­და. უნ­და აღი­ნი­შ­ნოს, რომ ამ ორი სა­კი­თხის აქ­ტუ­ა­ლუ­რო­ბა თი­თქ­მის და­ე­მ­თხ­ვა კრი­ზი­სის პი­რ­ვე­ლი ეტა­პი­სას გა­მო­კვე­თილ სა­კი­თხებს (იხ. გრა­ფი­კი 1). ამას შე­ი­ძ­ლე­ბა  ლო­გი­კუ­რი ახ­ს­ნა  მო­ვუ­ძე­ბნოთ, რა­დგან ქა­რ­თუ­ლი მე­დი­ი­ს­თვის კვლავ მნი­შ­ვნე­ლო­ვა­ნი და­რ­ჩა სა­ე­რ­თა­შო­რი­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი­სა და სა­ქა­რ­თვე­ლოს მმა­რ­თვე­ლი პო­ლი­ტი­კუ­რი ძა­ლის მო­სა­ზრე­ბე­ბი უკ­რა­ი­ნა­ში მი­მ­დი­ნა­რე მო­ვლე­ნე­ბთან და­კა­ვში­რე­ბით.

რო­გორც მო­სა­ლო­დნე­ლი იყო, მე­დი­ის დღის წე­ს­რიგს ახა­ლი სა­კი­თხე­ბიც და­ე­მა­ტა. მე­დი­ის მხ­რი­დან  ძი­რი­თა­დი აქ­ცე­ნ­ტე­ბი უკ­რა­ი­ნის მი­მართ რუ­სე­თის სა­მ­ხე­დრო აგრე­სი­ა­სა და ამ ძა­ლა­დო­ბის შე­სა­ჩე­რე­ბლად სა­ე­რ­თა­შო­რი­სო სა­ნ­ქ­ცი­ე­ბის აუ­ცი­ლე­ბლო­ბა­ზე კე­თდე­ბო­და. აგრე­თვე, მე­დი­ი­ს­თვის ერთ-ერთ მთა­ვარ თე­მად პრო­ცე­სე­ბის სა­ქა­რ­თვე­ლო­ს­თან კა­ვში­რ­ში გა­ნ­ხი­ლ­ვა იქ­ცა. რო­გორც აღი­ნი­შ­ნა, რუ­სე­თის ფა­ქ­ტო­რ­სა და სა­ქა­რ­თვე­ლო­ზე  სა­უ­ბა­რი კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზეც მი­მ­დი­ნა­რე­ო­ბდა, თუ­მ­ცა, მე­ტ­წი­ლად, მე­სა­მე­ხა­რი­ს­ხო­ვან სა­კი­თხე­ბად გა­ნი­ხი­ლე­ბო­და. 2014 წლის თე­ბე­რ­ვლის შე­მ­დეგ თი­თქ­მის სა­ვსე­ბით შე­წ­ყ­და სა­უ­ბა­რი ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩის მი­ერ 2013 წლის ნო­ე­მ­ბე­რ­ში მი­ღე­ბულ გა­და­წ­ყ­ვე­ტი­ლე­ბა­ს­თან და­კა­ვში­რე­ბით. შე­ი­ძ­ლე­ბა ითქ­ვას, რომ ქა­რ­თუ­ლი მე­დი­ის მთე­ლი ყუ­რა­დღე­ბა რუ­სე­თის ფა­ქ­ტო­რ­მა მი­ი­პ­ყ­რო. ეს მა­შინ, რო­ცა კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე მე­დი­ა­ში აქ­ცე­ნ­ტი­რე­ბულ მთა­ვარ სა­კი­თხებს შო­რის რუ­სე­თის თე­მა მხო­ლოდ ორ­ჯერ გა­მო­ი­კვე­თა, მე­ო­რე ეტა­პ­ზე კი, იგი მე­დი­ის ერთ-ერთ მთა­ვარ გა­ნ­სა­ხი­ლ­ველ პრო­ბლე­მად იქ­ცა.

რო­გორც ითქ­ვა, კრი­ზი­სის პი­რ­ვე­ლი ეტა­პის აქ­ტუ­ა­ლო­ბით მე­ო­რე რი­გის სა­კი­თხე­ბში სა­ქა­რ­თვე­ლო­ს­თან პა­რა­ლე­ლე­ბიც ფი­გუ­რი­რე­ბდა.  ამ თე­მას ქა­რ­თუ­ლი მე­დი­ი­ს­თვის კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზეც  არ და­უ­კა­რ­გავს მნი­შ­ვნე­ლო­ბა. უფ­რო მე­ტიც, მი­სი მო­ხ­სე­ნი­ე­ბის პრო­ცე­ნ­ტუ­ლი მა­ჩ­ვე­ნე­ბე­ლი კი­დევ უფ­რო გა­ი­ზა­რ­და. კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე გა­ხ­ში­რ­და 2008 წლის რუ­სეთ-სა­ქა­რ­თვე­ლოს ომის თე­მა­ტი­კის ჩვე­ნე­ბაც, რაც კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე მე­დი­ის მი­ერ აქ­ცე­ნ­ტი­რე­ბულ სა­კი­თხ­თა შო­რის სა­ე­რ­თოდ არ იხ­სე­ნი­ე­ბო­და.

კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე მე­დი­ის მი­ერ გა­მო­კვე­თილ მნი­შ­ვნე­ლო­ბით მე­სა­მე წყე­ბის ძი­რი­თად თე­მად კვლავ რუ­სე­თის სა­მ­ხე­დრო ზე­წო­ლა ფი­ქ­სი­რ­დე­ბა, რაც, ბუ­ნე­ბრი­ვია, პი­რ­ვე­ლი ეტა­პის ანა­ლო­გი­ურ მო­ნა­ცე­მ­ში სა­ე­რ­თოდ არ ფი­გუ­რი­რე­ბდა. მა­რ­თა­ლია, პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე ზო­გა­დად რუ­სე­თის ფა­ქ­ტო­რი  სა­კ­მა­ოდ ხში­რად ჩა­ნ­და, თუ­მ­ცა ამ შე­მ­თხ­ვე­ვა­ში, მე­დი­ის მთე­ლი ყუ­რა­დღე­ბა სა­მ­ხე­დრო ჩა­რე­ვა­ზე გა­და­ვი­და.

ზე­მო­ხ­სე­ნე­ბუ­ლი გა­რე­მო­ე­ბე­ბის გა­მო, რო­გორც ნა­ვა­რა­უ­დე­ვი იყო, მკა­ფი­ოდ გა­მო­ი­კვე­თა რუ­სე­თის, რო­გორც კრი­ზი­სის გა­მო­მ­წ­ვე­ვის რო­ლი. ამის სა­პი­რი­ს­პი­როდ, შე­ი­ძ­ლე­ბა ითქ­ვას, რომ კრი­ზი­სის გა­მო­მ­წ­ვე­ვის კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტ­ში სა­ე­რ­თოდ და­ი­კა­რ­გა ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩის ფა­ქ­ტო­რი. მე­ო­რე ეტა­პ­ზე გა­ა­ნა­ლი­ზე­ბუ­ლი 89 მა­სა­ლი­დან ია­ნუ­კო­ვი­ჩი მხო­ლოდ რვა­ჯერ ახ­სე­ნეს (მა­სა­ლე­ბის სა­ე­რ­თო რა­ო­დე­ნო­ბის 9 %).

უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე, ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩი კრი­ზი­სის გა­მო­მ­წ­ვე­ვად მხო­ლოდ ხუთ სი­უ­ჟე­ტ­ში წა­რ­მო­ჩ­ნ­და. აღ­სა­ნი­შ­ნა­ვია, რომ ეს სი­უ­ჟე­ტე­ბი ეთე­რ­ში, მი­სი რუ­სე­თში გა­ქ­ცე­ვი­დან რა­მ­დე­ნი­მე დღე­ში გა­ვი­და. შე­და­რე­ბი­ს­თვის: კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე ქა­რ­თულ ტე­ლე­ა­რ­ხე­ბზე გა­სუ­ლი მა­სა­ლე­ბის 48.1% (იხ. ცხ­რი­ლი: 3) ტო­ვე­ბდა შთა­ბე­ჭ­დი­ლე­ბას, რომ კრი­ზი­სის მთა­ვა­რი გა­მო­მ­წ­ვე­ვი ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩი და მი­სი მთა­ვრო­ბა იყო. მო­ვლე­ნე­ბში რუ­სე­თის ღი­ად ჩა­რე­ვის შე­მ­დეგ, ეს ფრე­ი­მი სრუ­ლი­ად შე­ი­ც­ვა­ლა და მე­დი­ის მთა­ვა­რი აქ­ცე­ნ­ტი რუ­სე­თზე გა­და­ვი­და. სა­ე­რ­თო ჯა­მ­ში, კრი­ზი­სის მი­ზე­ზად რუ­სე­თი და ვლა­დი­მერ პუ­ტი­ნის პე­რ­სო­ნა გა­ა­ნა­ლი­ზე­ბუ­ლი სი­უ­ჟე­ტე­ბის 91%-ში გა­მო­ი­კვე­თა მა­შინ, რო­ცა კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე მს­გა­ვსი მა­ჩ­ვე­ნე­ბე­ლი მხო­ლოდ 27.2%-ს უდრი­და. 

ც­ხ­რი­ლი 4: კრი­ზი­სის მთა­ვა­რი გა­მო­მ­წ­ვე­ვი – მე­ო­რე ეტა­პი­

კ­რი­ზი­სის გა­მო­მ­წ­ვე­ვი­

რა­ო­დე­ნო­ბა­

პ­რო­ცე­ნ­ტი­

ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩი­

5

5.6

რუ­სე­თი­

76

85.4

ვლა­დი­მერ პუ­ტი­ნი­

5

5.6

არ არის გა­მო­კვე­თი­ლი­

3

3.4

ჯა­მი­

89

 

 

მო­ვლე­ნე­ბში რუ­სე­თის ღი­ად ჩა­რე­ვის შე­მ­დეგ, რო­გორც მე­დი­ა­ში, სა­ვა­რა­უ­დოდ, ასე­ვე პო­ლი­ტი­კურ წრე­ე­ბშიც, მო­ი­ხ­ს­ნა ერ­თგვა­რი და­ბნე­უ­ლო­ბა კრი­ზი­სის მთა­ვარ გა­მო­მ­წ­ვევ მი­ზე­ზთან და­კა­ვში­რე­ბით, რაც იმით გა­მო­ი­ხა­ტა, რომ კრი­ზი­სის მთა­ვა­რი გა­მო­მ­წ­ვე­ვი ფა­ქ­ტო­რი მე­დი­ა­ში გა­სუ­ლი მა­სა­ლე­ბის მხო­ლოდ 3.4%-ში არ იყო გა­მო­კვე­თი­ლი. შე­და­რე­ბი­ს­თვის:  კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე ეს მო­ნა­ცე­მი 23.5%-ს შე­ა­დგე­ნ­და.

ზე­მოთ მო­ცე­მუ­ლი ინ­ფო­რ­მა­ცი­ი­დან გა­მო­მ­დი­ნა­რე, კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე  სა­ვა­რა­უ­დო იყო, რომ ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­მა­უ­წ­ყე­ბლე­ბი­სა და მა­თი წყა­რო­ე­ბის მი­ერ რუ­სე­თის მო­ხ­სე­ნი­ე­ბის ფრა­ზე­ბი და კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბი უფ­რო მკა­ც­რი და პი­რ­და­პი­რი იქ­ნე­ბო­და. სწო­რედ აქ უნ­და გა­მო­კვე­თი­ლი­ყო მე­დი­ის ერთ-ე­რ­თი შე­სა­ძ­ლე­ბლო­ბა, რო­მე­ლიც  სხ­ვა­და­ს­ხ­ვა ჩა­რ­ჩო­სა (ფრე­ი­მის) და სი­ტ­ყ­ვა­თწ­ყო­ბის (wording) მა­ყუ­რე­ბლი­ს­თვის სა­სუ­რ­ვე­ლი ინ­ტე­რ­პ­რე­ტა­ცი­ის მი­წო­დე­ბას გუ­ლი­ს­ხ­მობს. უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პის გა­შუ­ქე­ბა­ზე სა­უ­ბრი­სას უნ­და ითქ­ვას, რომ ამ ეტა­პ­ზე გა­ა­ნა­ლი­ზე­ბუ­ლი 89 მა­სა­ლი­დან,  რუ­სე­თი 86-ში მო­ი­ხ­სე­ნი­ეს (სა­ე­რ­თო რა­ო­დე­ნო­ბის 96.6%). შე­და­რე­ბი­ს­თვის: კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე, ქა­რ­თულ მე­დი­ა­ში რუ­სე­თის ხსე­ნე­ბის სი­ხ­ში­რე 53%-ს უდრი­და.

მეორე გრა­ფი­კი­დან ნა­თლად ჩანს, თუ რო­გორ გა­ი­ზა­რ­და მე­დი­ა­ში რუ­სე­თის მო­ხ­სე­ნი­ე­ბის ყვე­ლა მო­ნა­ცე­მი, მათ შო­რის ისე­თი ნე­გა­ტი­უ­რი შე­ფა­სე­ბე­ბი, რო­გო­რი­ცაა: „ი­ნ­ტე­რ­ვე­ნ­ცია”, „ო­კუ­პა­ცია”, „ა­გრე­სია”, „ო­მი” და ა.შ.

აქ­ვე ისიც უნ­და აღი­ნი­შ­ნოს, რომ კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე რუ­სე­თის მი­მართ პო­ზი­ტი­უ­რი ფრა­ზე­ბი­სა და კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბის („სა­კუ­თა­რი ინ­ტე­რე­სე­ბის და­ც­ვა”, “ე­თნი­კუ­რი რუ­სე­ბი­სა და სა­კუ­თა­რი მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბის და­ც­ვა”) უმ­ნი­შ­ვნე­ლო ზრ­დაც შე­ი­ნი­შ­ნე­ბა, რაც პი­რ­და­პირ კა­ვში­რ­შია კრი­ზი­სის თა­ვად რუ­სე­თის ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბი­სე­ულ შე­ფა­სე­ბა­ს­თან. აღ­ნი­შ­ნუ­ლი პო­ზი­ტი­უ­რი მო­ნა­ცე­მე­ბის აბსო­ლუ­ტუ­რი უმ­რა­ვლე­სო­ბა რუ­სი ოფი­ცი­ა­ლუ­რი პი­რე­ბის მი­ე­რაა გა­ც­ხა­დე­ბუ­ლი. ბუ­ნე­ბრი­ვია, ქა­რ­თუ­ლი მე­დია ინ­ტე­რე­ს­დე­ბო­და რუ­სე­თის ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბის კო­მე­ნ­ტა­რე­ბით და ასა­ხა­ვდა კი­დეც მათ, რის შე­დე­გა­დაც რუ­სე­თის მო­ხ­სე­ნი­ე­ბის და­დე­ბი­თი კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბი მცი­რე­დით გა­ი­ზა­რ­და, თუ­მ­ცა ეს ზრ­და ახ­ლო­საც ვერ მი­ვა ნე­გა­ტი­უ­რი ფრა­ზე­ბი­სა და კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბის მა­ტე­ბა­ს­თან.

რო­გორც ითქ­ვა, ქა­რ­თუ­ლი სა­ტე­ლე­ვი­ზიო მე­დია უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზეც აქ­ტი­უ­რად ავლე­ბდა პა­რა­ლე­ლებს სა­ქა­რ­თვე­ლო­ს­თან. თუ­მ­ცა, მე­ო­რე ეტა­პ­ზე ეს მო­ნა­ცე­მე­ბი მცი­რე­დით, მა­გრამ მა­ინც, გა­ი­ზა­რ­და. ამ ეტა­პ­ზე გა­ა­ნა­ლი­ზე­ბუ­ლი 89 მა­სა­ლი­დან, სა­ქა­რ­თვე­ლო 62 მა­თგა­ნ­ში ახ­სე­ნეს (69.7%). კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე კი, ეს რი­ც­ხ­ვი 81 მა­სა­ლი­დან -  50-ს უდრი­და (61.7%). კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე სა­ქა­რ­თვე­ლოს მო­ხ­სე­ნი­ე­ბა შე­მ­დე­გი ფრა­ზე­ბი­თა და კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბით ხდე­ბო­და: (იხ. გრაფიკი 3).

უნ­და აღი­ნი­შ­ნოს, რომ კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­თან შე­და­რე­ბით (იხ. გრა­ფი­კი: 3), მე­ო­რე ეტა­პ­ზე თი­თქ­მის არ შე­ც­ვლი­ლა ისე­თი ფრა­ზე­ბი­სა და კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა, რო­გო­რი­ცაა: „სა­ქა­რ­თვე­ლოს მო­მა­ვა­ლი” და „ე­ვრო­პა­ს­თან და­ა­ხ­ლო­ე­ბა”, თუ­მ­ცა, თი­თქ­მის ორ­ჯერ გა­ი­ზა­რ­და იმ მა­სა­ლე­ბის რი­ც­ხ­ვი,  რო­მ­ლე­ბშიც რუ­სე­თის ზე­წო­ლა­ზე იყო სა­უ­ბა­რი. რაც ყვე­ლა­ზე თვა­ლ­ში­სა­ცე­მია, ქა­რ­თულ ტე­ლე­ვი­ზი­ე­ბში მკვე­თრად (34 ერ­თე­უ­ლით) იმა­ტა სა­ქა­რ­თვე­ლოს ოკუ­პი­რე­ბე­უ­ლი ტე­რი­ტო­რი­ე­ბის, ასე­ვე, რუ­სეთ-სა­ქა­რ­თვე­ლოს 2008 წლის ომის (36 ერ­თე­უ­ლით) მო­ხ­სე­ნი­ე­ბამ. ეს შე­და­რე­ბე­ბი გვა­ფი­ქ­რე­ბი­ნებს, რომ მე­დი­ა­ში ჩა­მო­ყა­ლი­ბდა ერ­თგვა­რი ომის ფრე­ი­მი, რო­მ­ლის მს­გა­ვსიც კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე არ შე­გვხ­ვე­დრია.

 კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე, უკ­რა­ი­ნა­ში მთა­ვრო­ბის შე­ც­ვლი­სა და მო­ვლე­ნე­ბში რუ­სე­თის ღია ჩა­რე­ვის შე­მ­დეგ, ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­მა­უ­წ­ყე­ბლე­ბი შე­მ­დეგ წყა­რო­ებს ეყ­რ­დნო­ბო­დნენ: (იხ. გრაფიკი 4).

რო­გორც გრაფიკ 4-ზე დატანილი მო­ნა­ცე­მე­ბი­დან ჩანს, კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პის  გა­შუ­ქე­ბი­სას მე­დია წყა­რო­ე­ბად თი­თქ­მის იმა­ვე სი­ხ­ში­რით იმო­წ­მე­ბდა და­სა­ვლელ ლი­დე­რებს, რო­გორც პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე. მე­დი­ა­ში კვლავ ხში­რად ჩნ­დე­ბო­დნენ სა­ქა­რ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბი­სა და ოპო­ზი­ცი­ის წა­რ­მო­მა­დგე­ნ­ლე­ბი. აქ­ვე უნ­და აღი­ნი­შ­ნოს, რომ კრი­ზი­სის არც ერთ ეტა­პ­ზე ქა­რ­თულ ტე­ლე­ვი­ზი­ებს  წყა­რო­ე­ბის რა­ნ­გში ქა­რ­თუ­ლი ოპო­ზი­ცი­ის პრო­რუ­სი წა­რ­მო­მა­დგე­ნ­ლე­ბი არ მო­უ­წ­ვე­ვია.

კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე სა­კ­მაო დრო ეთმო­ბო­და უკ­რა­ი­ნის ახა­ლი ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბის წა­რ­მო­მა­დგე­ლე­ბსაც. შე­და­რე­ბი­ს­თვის: კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩი და მი­სი მთა­ვრო­ბა წყა­რო­ე­ბად 10 მა­სა­ლა­ში იყო გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი, ხო­ლო კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე - უკ­რა­ი­ნის ახა­ლი ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბა, რო­გორც წყა­რო, 22 მა­სა­ლა­ში წა­რ­მო­ჩ­ნ­და.

ასე­ვე ხა­ზგა­სა­ს­მე­ლია, რომ კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე სა­ტე­ლე­ვი­ზიო ეთე­რ­ში  რუ­სე­თის ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბის წა­რ­მო­მა­დგე­ნ­ლე­ბი უფ­რო მე­ტად ჩა­ნ­დნენ. ეს ალ­ბათ ლო­გი­კუ­რი­ცაა, რა­დგან კრი­ზი­სის ახალ ფა­ზა­ში რუ­სე­თი უკვე აქ­ტი­უ­რი მო­თა­მა­შის რო­ლ­ში მო­გვე­ვლი­ნა და ამ ქვე­ყ­ნის ხე­ლი­სუ­ფ­ლე­ბი­სა­დმი  ინ­ტე­რე­ს­მა მე­დი­ა­ში მო­ი­მა­ტა.

აქ­ვე აუ­ცი­ლე­ბლად უნ­და შე­ი­ნი­შ­ნოს, რომ ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­ა­რ­ხე­ბი უკ­რა­ი­ნი­ს­გან გა­მო­ყო­ფი­სა და რუ­სე­თთან შე­ე­რ­თე­ბის მო­მ­ხ­რე­თა პო­ზი­ცი­ე­ბსაც აშუ­ქე­ბდნენ. პრო­რუ­სი აქ­ტი­ვი­ს­ტე­ბის ძი­რი­თა­დი აქ­ტი­ვო­ბა თე­ბე­რ­ვალ-მა­რ­ტ­ში და­ფი­ქ­სი­რ­და და მი­სი ერ­თი ფა­ზა სა­კვლევ პე­რი­ო­დსაც და­ე­მ­თხ­ვა.  სა­ი­ნ­ტე­რე­სოა ის ფა­ქ­ტიც, რომ რუ­სე­თთან შე­ე­რ­თე­ბის მო­მ­ხ­რე­თა პო­ზი­ცი­ის და­ფი­ქ­სი­რე­ბი­სას, ქა­რ­თუ­ლი მა­უ­წ­ყე­ბლე­ბი უკ­რა­ი­ნის მთლი­ა­ნო­ბის მო­მ­ხ­რე­თა აზრ­საც წა­რ­მო­ა­ჩე­ნ­დნენ.  ისიც უნ­და ითქ­ვას, რომ კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე ქა­რ­თუ­ლი მე­დია ბე­ვრად ნა­კ­ლებ სა­ე­თე­რო დროს უთმო­ბდა პრო­რუს აქ­ტი­ვი­ს­ტებს, ვი­დრე ევრო­მა­ი­დნის მო­მი­ტი­ნ­გე­ებს - კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე.

რაც შე­ე­ხე­ბა კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე მე­დი­ის მი­ერ ექ­ს­პე­რ­ტე­ბის  ინ­ფო­რ­მა­ცი­ის წყა­რო­ე­ბად გა­მო­ყე­ნე­ბას, უნ­და ითქ­ვას, რომ მს­გა­ვს­მა შე­მ­თხ­ვე­ვე­ბმა კრი­ზი­სის მე­ო­რე ფა­ზა­ში თი­თქ­მის ხუ­თჯერ იმა­ტა. კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე ტე­ლე­მა­უ­წ­ყე­ბლე­ბის მა­სა­ლე­ბში ექ­ს­პე­რ­ტე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბის მს­გავს ზრ­დას თა­ვი­სი მი­ზე­ზი აქვს. და­კვი­რ­ვე­ბის შე­დე­გად გა­მო­ვლი­ნ­და, რომ ჟუ­რ­ნა­ლი­ს­ტე­ბი ექ­ს­პე­რ­ტებს ძი­რი­თა­დად რუ­სე­თის სა­მო­მა­ვლო ნა­ბი­ჯე­ბის პრო­გნო­ზი­რე­ბის თხო­ვნით მი­მა­რ­თა­ვდნენ. ბუ­ნე­ბრი­ვია, ისი­ნი კრი­ზი­სსაც აფა­სე­ბდნენ. ამ მხ­რივ აღ­სა­ნი­შ­ნა­ვია, რომ ჟუ­რ­ნა­ლი­ს­ტე­ბის მი­ერ წყა­რო­ე­ბად მო­ხ­მო­ბი­ლი ექ­ს­პე­რ­ტე­ბის აბსო­ლუ­ტუ­რი უმ­რა­ვლე­სო­ბა პრო­და­სა­ვლურ ან ნე­ი­ტ­რა­ლურ პო­ზი­ცი­ებს აფი­ქ­სი­რე­ბდა. ცხა­დია, შე­მ­თხ­ვე­ვი­თი არც  ჟუ­რ­ნა­ლი­ს­ტე­ბის მი­ერ ამ­გვა­რი პო­ზი­ცი­ის წა­რ­მო­მ­ჩე­ნი წყა­რო­ე­ბის შე­რ­ჩე­ვა  უნ­და ყო­ფი­ლი­ყო. 

6. და­ს­კვნა­ 

ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­მა­უ­წ­ყე­ბლე­ბის მი­ერ უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის გა­შუ­ქე­ბა­ზე და­კვი­რ­ვე­ბამ და­ა­და­ს­ტუ­რა ჰი­პო­თე­ზა იმის შე­სა­ხებ, რომ კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე მე­დი­ა­ში გა­სუ­ლი მა­სა­ლე­ბის მთა­ვარ ფრე­ი­მებს ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩის გა­და­წ­ყ­ვე­ტი­ლე­ბა, ევრო­მა­ი­და­ნის სა­პ­რო­ტე­ს­ტო აქ­ცი­ე­ბი და მო­ვლე­ნის სა­ე­რ­თა­შო­რი­სო შე­ფა­სე­ბა წა­რ­მო­ა­დგე­ნ­და. ასე­ვე, მე­დი­ა­ში ხში­რად სა­უ­ბრო­ბდნენ ია­ნუ­კო­ვი­ჩის მთა­ვრო­ბის მი­ერ გა­მო­ვლე­ნილ ძა­ლა­დო­ბა­სა და მო­მი­ტი­ნ­გე­ებს შო­რის მს­ხ­ვე­რ­პ­ლის არ­სე­ბო­ბა­ზე. რო­გორც აღ­მო­ჩ­ნ­და, კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­ვი­ზი­ე­ბი­ს­თვის რუ­სე­თის ფა­ქ­ტო­რი არ წა­რ­მო­ა­დგე­ნ­და აქ­ტუ­ა­ლო­ბის მი­ხე­დვით, პი­რ­ვე­ლი რი­გის  სა­კი­თხს.

კვლე­ვამ ასე­ვე და­ა­და­ს­ტუ­რა მთა­ვა­რი მო­სა­ზრე­ბა იმის შე­სა­ხებ, რომ კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე, ქა­რ­თუ­ლი ტე­ლე­მა­უ­წ­ყე­ბლე­ბის მი­ერ უკ­რა­ი­ნის მო­ვლე­ნე­ბი გა­შუ­ქე­ბი­სას, იკვე­თე­ბო­და ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩის, რო­გორც კრი­ზი­სის მთა­ვა­რი გა­მო­მ­წ­ვე­ვის რო­ლი. ასე­ვე, ხში­რად იყო შე­მ­თხ­ვე­ვე­ბი, რო­ცა მა­სა­ლე­ბში არ იკვე­თე­ბო­და კრი­ზი­სის მთა­ვა­რი გა­მო­მ­წ­ვე­ვი მი­ზე­ზი.

კრი­ზი­სის გა­მო­მ­წ­ვე­ვზე სა­უ­ბრი­სას, აუ­ცი­ლე­ბლად უნ­და აღი­ნი­შ­ნოს, რომ ზო­გად ტე­ნ­დე­ნ­ცი­ას არ მი­ჰ­ყ­ვე­ბო­და ტე­ლე­კო­მ­პა­ნია” რუ­ს­თა­ვი 2.“ კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე, ამ ტე­ლე­ა­რ­ხ­ზე გა­სუ­ლი მა­სა­ლე­ბის 46.2% ტო­ვე­ბდა შთა­ბე­ჭ­დი­ლე­ბას, რომ კრი­ზი­სის გა­მო­მ­წ­ვე­ვი ია­ნუ­კო­ვი­ჩი და მი­სი მთა­ვრო­ბაა, თუ­მ­ცა, თი­თქ­მის იმა­ვე ოდე­ნო­ბის მა­სა­ლა­ში (45.1%) უკ­რა­ი­ნის მო­ვლე­ნე­ბის მთა­ვარ მი­ზე­ზად რუ­სე­თი და ვლა­დი­მერ პუ­ტი­ნის პე­რ­სო­ნა სა­ხე­ლ­დე­ბო­და. რთუ­ლია, ამ ფა­ქ­ტის ერ­თმ­ნი­შ­ვნე­ლო­ვნად ახ­ს­ნა, თუ­მ­ცა, სა­ვა­რა­უ­დოა, რომ ეს მო­ნა­ცე­მი ამ ტე­ლე­კო­მ­პა­ნი­ის სა­რე­და­ქ­ციო პო­ლი­ტი­კი­სა და მი­სი სა­ი­ნ­ფო­რ­მა­ციო წყა­რო­ე­ბის შე­რ­ჩე­ვის შე­დე­გია. რო­გორც აღ­ვნი­შ­ნეთ, კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე­ვე რუ­სეთს ღი­ად ადა­ნა­შა­უ­ლე­ბდნენ „ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მო­ძ­რა­ო­ბა” და სა­ქა­რ­თვე­ლოს ექ­ს­პ­რე­ზი­დე­ნ­ტი - მი­ხე­ილ სა­ა­კა­შ­ვი­ლი. ისი­ნი წყა­რო­ე­ბად კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე „რუ­ს­თა­ვის 2“-ის ეთე­რით გა­სუ­ლი მა­სა­ლე­ბის 20%-ში ფი­გუ­რი­რე­ბდნენ. ეს მა­გა­ლი­თი კი­დევ ერ­თხელ გვი­ჩ­ვე­ნებს, რომ მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბას შე­უ­ძ­ლია თა­ვი­ს­თვის სა­სუ­რ­ვე­ლი ინ­ტე­რ­პ­რე­ტა­ცი­ით გა­ა­შუ­ქოს მო­ვლე­ნა და გა­მო­ი­ყე­ნოს ისე­თი ფრა­ზე­ბი, ვი­ზუ­ა­ლი და წყა­რო­ე­ბი, რო­მ­ლე­ბიც მას კო­ნ­კ­რე­ტუ­ლი მი­ზნის მი­ღ­წე­ვა­ში და­ე­ხ­მა­რე­ბა. თუ­მ­ცა, აქ­ვე უნ­და და­ვძი­ნოთ, რომ კვლე­ვა­ში ეს შე­მ­თხ­ვე­ვა ზო­გა­დი ტე­ნ­დე­ნ­ცი­ი­დან ერ­თა­დერთ გა­მო­ნა­კ­ლი­სს წა­რ­მო­ა­დგე­ნ­და.

კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე, მის გა­მო­მ­წ­ვე­ვე­ბად ცა­ლ­სა­ხად რუ­სე­თი და ვლა­დი­მერ პუ­ტი­ნი სა­ხე­ლ­დე­ბო­დნენ. გა­ა­ნა­ლი­ზე­ბუ­ლი მა­სა­ლე­ბის 91% მა­ყუ­რე­ბე­ლ­ზე სწო­რედ ამ შთა­ბე­ჭ­დი­ლე­ბას ახ­დე­ნ­და. მე­დი­ა­ში მთა­ვარ სა­კი­თხად რუ­სე­თის მი­ერ სა­მ­ხე­დრო ძა­ლის გა­მო­ყე­ნე­ბა გა­ნი­ხი­ლე­ბო­და.  თი­თქ­მის აღარ იხ­სე­ნი­ე­ბო­და  ვი­ქ­ტორ ია­ნუ­კო­ვი­ჩი. მი­სი, რო­გორც კრი­ზი­სის გა­მო­მ­წ­ვე­ვის რო­ლი, დღის წე­ს­რი­გი­დან სა­ე­რ­თოდ გა­ქ­რა.

 და­და­ს­ტუ­რ­და ჰი­პო­თე­ზა იმის შე­სა­ხე­ბაც, რომ კრი­ზი­სის მე­ო­რე ეტა­პ­ზე, მო­ვლე­ნე­ბში რუ­სე­თის ღი­ად ჩა­რე­ვის შე­მ­დეგ, ქა­რ­თულ ტე­ლე­ა­რ­ხე­ბზე გა­სუ­ლ­მა მა­სა­ლე­ბმა მე­ტი სი­მ­ძა­ფ­რე და კრი­ტი­კუ­ლო­ბა შე­ი­ძი­ნა. თუ კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე რუ­სე­თის მო­ხ­სე­ნი­ე­ბა ძი­რი­თა­დად უკ­რა­ი­ნის თა­ვი­სუ­ფალ არ­ჩე­ვა­ნ­ზე ეკო­ნო­მი­კუ­რი და პო­ლი­ტი­კუ­რი ზე­წო­ლის კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტ­ში ხდე­ბო­და, მო­ვლე­ნე­ბში რუ­სე­თის უშუ­ა­ლო ჩა­რე­ვის შე­მ­დეგ,  ე.წ. „ო­მის ფრე­ი­მი” ჩა­მო­ყა­ლი­ბდა და რუ­სეთს ყვე­ლა­ზე ხში­რად ოკუ­პა­ნ­ტად, აგრე­სო­რად და უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის მთა­ვარ გა­მო­მ­წ­ვე­ვად მო­ი­ხ­სე­ნი­ე­ბდნენ. რო­გორც მე­დი­ის წყა­რო­ე­ბის, ისე ჟუ­რ­ნა­ლი­ს­ტე­ბის მხ­რი­დან რუ­სე­თის მი­სა­მა­რ­თით მკვე­თრად იმა­ტა ისე­თი ტე­რ­მი­ნო­ლო­გი­ის გა­მო­ყე­ნე­ბამ, რო­გო­რი­ცაა: „ო­კუ­პა­ცია”, „ა­ნე­ქ­სია”, „ა­გრე­სია”, „დე­ს­ტა­ბი­ლი­ზა­ცი­ის გა­მო­წ­ვე­ვა”, „სა­ე­რ­თა­შო­რი­სო იზო­ლა­ცია” და ა.შ.

მე­დი­ა­ზე და­კვი­რ­ვე­ბის შე­დე­გად, და­და­ს­ტუ­რ­და  აგრე­თვე ვა­რა­უ­დი, რომ კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე შე­და­რე­ბით ნა­კ­ლე­ბად მო­ი­ხ­მო­ბდნენ პა­რა­ლე­ლებს ქა­რ­თულ რე­ა­ლო­ბა­ს­თან, ვი­დრე მე­ო­რე ეტა­პ­ზე. მე­ო­რე ეტა­პ­ზე გა­ა­ნა­ლი­ზე­ბუ­ლი 89 მა­სა­ლი­დან, სა­ქა­რ­თვე­ლო  62 -ში მო­ი­ხ­სე­ნი­ეს (69.7%). კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე კი, ეს რი­ც­ხ­ვი 81 მა­სა­ლი­დან 50-ს უდრი­და (61.7%). ცა­ლ­კე ხა­ზგა­ს­მის ღი­რ­სია ის ფა­ქ­ტიც, რომ თუ კრი­ზი­სის პი­რ­ველ ეტა­პ­ზე სა­ქა­რ­თვე­ლო­ს­თან პა­რა­ლე­ლებს ძი­რი­თა­დად ჩვე­ნი ქვე­ყ­ნის მო­მა­ვლი­სა და ევრო­პა­ს­თან და­ა­ხ­ლო­ე­ბის კო­ნ­ტე­ქ­ს­ტ­ში მო­ი­ხ­მო­ბდნენ, მე­ო­რე ეტა­პ­ზე ამას რუ­სე­თის ზე­წო­ლის, რუ­სეთ-სა­ქა­რ­თვე­ლოს 2008 წლის ომი­სა და ოკუ­პი­რე­ბუ­ლი ტე­რი­ტო­რი­ე­ბის თე­მე­ბი და­ე­მა­ტა. ცა­ლ­სა­ხაა, რომ მე­ო­რე ეტა­პ­ზე მს­გა­ვსი პა­რა­ლე­ლე­ბის და­ძე­ბნის მც­დე­ლო­ბა­თა მკვე­თრი ზრ­და, რუ­სე­თის მი­ერ უკ­რა­ი­ნა­ზე სა­მ­ხე­დრო ზე­წო­ლამ გა­ნა­პი­რო­ბა.

სა­ბო­ლოო შე­ჯა­მე­ბის სა­ხით შე­ი­ძ­ლე­ბა ითქ­ვას, რომ ქა­რ­თუ­ლი სა­ტე­ლე­ვი­ზო მე­დი­ის მი­ერ უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის პი­რ­ვე­ლი და მე­ო­რე ეტა­პე­ბის გა­შუ­ქე­ბამ და ამ პრო­ცე­ს­ში შე­რ­ჩე­უ­ლ­მა ჩა­რ­ჩო­ე­ბმა (ფრე­ი­მე­ბმა) ნა­თლად და­გვა­ნა­ხა მე­დი­ის შე­სა­ძ­ლე­ბლო­ბა - აი­რ­ჩი­ოს მი­ს­თვის პრი­ო­რი­ტე­ტუ­ლი ინ­ტე­რ­პ­რე­ტა­ცი­ე­ბი, წყა­რო­ე­ბი და თე­მე­ბი. აქ წა­რ­მო­დგე­ნი­ლი,  ქა­რ­თულ რე­ა­ლო­ბა­ში უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის გა­შუ­ქე­ბა­ს­თან და­კა­ვში­რე­ბით ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი კვლე­ვა კი­დევ ერ­თხელ ადა­ს­ტუ­რებს ფრე­ი­მი­ნ­გის თე­ო­რი­ის ვა­ლი­დუ­რო­ბას. ალ­ბათ, ცა­ლ­კე კვლე­ვის სა­გა­ნია ის გა­ვლე­ნა, რაც ქა­რ­თულ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ზე მე­დი­ის მი­ერ უკ­რა­ი­ნის კრი­ზი­სის გა­შუ­ქე­ბამ იქო­ნია. თუ­მ­ცა, ერ­თმ­ნი­შ­ვნე­ლო­ვნად და­ს­ტუ­რ­დე­ბა ფრე­ი­მი­ნ­გის მკვლე­ვრე­ბის მო­სა­ზრე­ბა, რომ ჟუ­რ­ნა­ლი­ს­ტებს შე­უ­ძ­ლი­ათ გა­მო­ყონ, უპი­რა­ტე­სო­ბა მი­ა­ნი­ჭონ ცა­ლ­კე­ულ სა­კი­თხებს და  სა­სუ­რ­ვე­ლი ინ­ტე­რ­პ­რე­ტა­ცი­ით მი­ა­წო­დონ ისი­ნი აუ­დი­ტო­რი­ას.

გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რა­

  1. Hallahan K. (1999). Seven Models of Framing: Implications for Public Relations. Journal of Public Relations Research, 11(3), 205-242. ხე­ლ­მი­სა­წ­ვდო­მია:http://umdrive.memphis.edu/cbrown14/public/Mass%20Comm%20Theory/Week%203%
    20Agenda%20Setting%20and%20Framing/framing%20and%20public%20relations.pdf
  2. Druckman J. N. (2001). The Implications of Framing Effects for Citizen Competence. Political Behavior, Vol. 23, No. 3, 225-256. ხე­ლ­მი­სა­წ­ვდო­მია:http://www.uky.edu/AS/PoliSci/Peffley/pdf/Druckman%202001%20PB%20IMPLICATIONS%20OF%
    20FRAMING%20EFFECTS%20FOR%20CITIZEN%20COMPETENCE.pdf
  3. Druckman J. N. (2003). Political Preference Formation: Competition, Deliberation, and the (Ir)relevance of Framing Effects. ხე­ლ­მი­სა­წ­ვდო­მია: http://www.communicationcache.com/uploads/1/0/8/8/10887248/political_preference_formation-_competition_deliberation_and_the_-ir-_relevance_of_framing_effects.pdf
  4. Entman R. M. (2005). Framing Bias: Media in the Distribution of Power. Journal of Communication Volume 57, Issue 1, 163-173. ხე­ლ­მი­სა­წ­ვდო­მია: http://scholar.google.com/scholar?q=Framing+Bias%3A+Media+in+the+Distribution+of+Power+&btnG=&hl=en&as_sdt=0%2C5
  5. Fiss P. C. & Hirsch P. M. (2005). The Discourse of Globalization: Framing and Sensemaking of an Emerging Concept. American Sociological Review, VOL. 70. 29-52. ხე­ლ­მი­სა­წ­ვდო­მია:http://www-bcf.usc.edu/~fiss/Fiss%20and%20Hirsch%20ASR%202005.pdf
  6. Van Gorp B. (2007). The Constructionist Approach to Framing: Bringing Culture Back In. Journal of Communication 57. 60-78. ხე­ლ­მი­სა­წ­ვდო­მია:https://lirias.kuleuven.be/bitstream/123456789/250813/1/joc_the
  1. Nisbet M. C. & Mooney C. (2007). Framing Science. Science and Society, VOL. 316. 56
  2. Scheufele D. A. & Tewksbury D. (2007). Framing, Agenda Setting, and Priming: The Evolution of Three Media Effects Models. Journal of Communication 57. 9-20. ხე­ლ­მი­სა­წ­ვდო­მია: http://www.davidryfe.com/here/wp-content/uploads/2013/01/scheufele.pdf
  3. Weaver D. H. (2007). Thoughts on Agenda Setting, Framing, and Priming. Journal of Communication 57, 142-147. ხე­ლ­მი­სა­წ­ვდო­მია: http://www.communicationcache.com/uploads/1/0/8/8/10887248/thoughts_on_agenda_setting_framing_and_priming.pdf
  4. ე­რო­ვნულ-დე­მო­კ­რა­ტი­უ­ლი ინ­ს­ტი­ტუ­ტის (NDI) წი­ნა­სა­ა­რ­ჩე­ვნო დე­ლე­გა­ცი­ის ან­გა­რი­ში (2013). ხე­ლ­მი­სა­წ­ვდო­მია: https://www.ndi.org/files/Georgia-PEAM-090613-GEO.pdf
  5. Ahmed S. Botelho G. & Gumuchian M. (2014) 20 questions: What's behind Ukraine's political crisis? CNN.  ხე­ლ­მი­სა­წ­ვდო­მია: http://edition.cnn.com/2014/02/18/world/europe/ukraine-protests-explainer/
  6. BBC – Ukraine crisis timeline (2014) ხე­ლ­მი­სა­წ­ვდო­მია: http://www.bbc.com/news/world-middle-east-26248275

დანართი: კოდირების სახელმძღვანელო

  1. სიუჟეტის საიდენტიფიკაციო ნომერი (001 – 170)
  2. ტელევიზია
  1. „საზოგადოებრივი მაუწყებელი“
  2. „მაესტრო“
  3. „რუსთავი 2“
  4. „იმედი“ 
  1. ეთერში გასვლის თარიღი
  1. კრიზისის პირველი ეტაპი (25.11.2013 – 22.02.2014.)
  2. კრიზისის მეორე ეტაპი (24.02.2014 – 01.05.2014.)

ანალიზის ერთეული:

  1. სიუჟეტის ხანგრძლივობა
  2. მასალის ტიპი
  1. ახალი ამბავი
  2. ანალიზური სიუჟეტი
  3. ინტერვიუ
  4. სხვა

მასალაში აქცენტირებული სამი ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხი (6-8)

  1. რიგით პირველი აქტუალური თემა
  2. რიგით მეორე აქტუალური თემა
  3. რიგით მესამე აქტუალური თემა

კატეგორიები 6-8 ერთეულისთვის:

  1. ასოცირების ხელშეკრულება
  2. ვიქტორ იანუკოვიჩის უარი ასოცირებაზე
  3. ევრომაიდნის საპროტესტო აქციები
  4. იანუკოვიჩის გადადგომის მოთხოვნა
  5. უნდობლობა ვიქტორ იანუკოვიჩს
  6. რუსეთის ფაქტორი – ზოგადად
  7. რუსეთის ზეწოლა უკრაინის არჩევანზე
  8. რუსეთის ეკონომიკური ზეწოლა უკრაინაზე
  9. რუსეთის სამხედრო ზეწოლა უკრაინაზე
  10. რუსეთის ეკონომიკური დახმარება ვიქტორ იანუკოვიჩის მთავრობას
  11. ევროკავშირისა და აშშ-ის სანქციები ვიქტორ იანუკოვიჩის მთავრობის წინააღმდეგ
  12. ძალადობრივი დაპირისპირება ევრომაიდნის მომიტინგეებსა და ძალოვნებს შორის
  13. საპროტესტო აქციების დარბევა
  14. მომიტინგეების დაშავება, სიკვდილი
  15. არაიდენტიფიცირებული სნაიპერები
  16. იანუკოვიჩისა და ოპოზიციის მოლაპარაკებები
  17. ვიქტორ იანუკოვიჩის გაქცევა რუსეთში
  18. კორუფცია იანუკოვიჩის მთავრობაში
  19. ყირიმის უკრაინისგან გამოყოფა
  20. ყირიმის შეერთება რუსეთთან
  21. 1954 წლის შეთანხმება ყირიმთან დაკავშირებით
  22. უკრაინის სხვა რეგიონების ავტონომიის საკითხი
  23. რუსეთის მხარდამჭერი გამოსვლები
  24. დაპირისპირება უკრაინის ჯარსა და პრორუს აქტივისტებს შორის
  25. რუსეთ-უკრაინის ურთიერთობის ისტორიული კონტექსტი
  26. უკრაინაში ეთნიკური რუსების რაოდენობა
  27. ყირიმის რეფერენდუმი
  28. უკრაინის აღმოსავლეთ რეგიონების რეფერენდუმი
  29. შეიარაღებული პრორუსული დაჯგუფებები
  30. რუსეთ-უკრაინის სამხედრო დაპირისპირება
  31. უკრაინის ახალი ხელისუფლება
  32. ევროკავშირისა და აშშ-ის სანქციები რუსეთს
  33. ევროკავშირისა და აშშ-ის ეკონომიკური დახმარება უკრაინის ახალ მთავრობას
  34. ევროპისა და აშშ-ის არასაკმარისი მხარდაჭერა
  35. უკრაინის რიგგარეშე არჩევნები
  36. კრიზისის ოფიციალური შეფასება იანუკოვიჩის ხელისუფლების მიერ
  37. კრიზისის შეფასება ვიქტორ იანუკოვიჩის ოპოზიციის მიერ
  38. კრიზისის ოფიციალური შეფასება უკრაინის დროებითი ხელისუფლების მიერ
  39. კრიზისის ოფიციალური შეფასება ევროკავშირისა და ნატოს მიერ
  40. სუამის წევრი ქვეყნების შეფასება
  41. კრიზისის ოფიციალური შეფასება აშშ-ის ხელისუფლების მიერ
  42. კრიზისის ოფიციალური შეფასება რუსეთის ხელისუფლების მიერ
  43. მხარეების კონტრშეფასებები
  44. კრიზისის ოფიციალური შეფასება საქართველოს ხელისუფლების მიერ
  45. კრიზისის შეფასება ქართული ოპოზიციის მიერ
  46. უკრაინის მხარდამჭერი აქციები საქართველოში
  47. პარალელები საქართველოსთან
  48. პარალელები რუსეთ-საქართველოს 2008 წლის ომთან
  49. უკრაინის კრიზისის გაშუქება გლობალურ მედიაში
  50. უკრაინის კრიზისის გაშუქება რუსულ მედიაში
  51. ვიქტორ იანუკოვიჩი
  52. იულია ტიმოშჩენკო
  53. ვლადიმერ პუტინი
  54. არსენი იაცენიუკი
  55. ვიტალი კლიჩკო
  56. მიხეილ სააკაშვილი
  57. ბარაკ ობამა
  58. ევროკავშირისა და ნატოს ლიდერები
  59. სხვა
  1. კრიზისის მთავარი გამომწვევი
  1. ევრომაიდნის აქტივისტები
  2. იანუკოვიჩის ოპოზიციის ლიდერები
  3. ვიქტორ იანუკოვიჩი და მისი მთავრობა
  4. ევროკავშირი, აშშ
  5. რუსეთი
  6. ვლადიმერ პუტინის პერსონა
  7. არ არის გამოკვეთილი

 

  1. ვიქტორ იანუკოვიჩისა და მისი მთავრობის მოხსენიების ფრაზები და კონტექსტები
  1. იანუკოვიჩის „ვაჭრობა“ ევროკავშირთან
  2. არაპროფესიონალიზმი
  3. იანუკოვიჩის მთავრობის გადადგომის ვალდებულება
  4. კორუფცია
  5. ძალადობა
  6. მიტინგის დარბევა
  7. რუსული ინტერესების გამტარებელი
  8. დიქტატურა/ტირანია
  9. პრორუსული პოლიტიკა
  10. თავისუფალი აზრის გამოხატვის შიში
  11. პრაგმატული არჩევანი
  12. რუსეთის პირისპირ მარტო დარჩენა
  13. საკუთარის ხალხის დასაცავად გაღებული მსხვერპლი
  14. სხვა
  1. ევრომაიდნის მომიტინგეების მოხსენიების ფრაზები და კონტექსტები
  1. პროევროპული ძალები
  2. მშვიდობიანი მომიტინგეები
  3. ძალადობის მსხვერპლნი
  4. დაშავებულები / გარდაცვლილები
  5. პროგრესული ძალები
  6. უსამართლობასთან ბრძოლა
  7. თავისუფლებისთვის ბრძოლა
  8. ნეონაცისტები
  9. ძალადობა სამართალდამცავებზე
  10. არეულობის გამოწვევა
  11. პროვოკაციული ქმედებები
  12. დაუმორჩილებლობა
  13. სხვა
  1. რუსეთის მოხსენიების ფრაზები და კონტექსტები
  1. ზეწოლა უკრაინის არჩევანზე
  2. ენერგორესურსების საკუთარის ინტერესებისთვის გამოყენება
  3. საბჭოური წარსული
  4. თავისუფლების წინააღმდეგ ბრძოლა
  5. პროვოკაცია
  6. ინტერვენცია
  7. ოკუპაცია
  8. აგრესია
  9. ანექსია
  10. კონფლიქტის ინსპირაცია
  11. მუქარა
  12. საერთაშორისო სამართლის დარღვევა
  13. საერთაშორისო იზოლაცია
  14. დესტაბილიზაციის გამოწვევა
  15. რუსი სეპარატისტები
  16. ომი
  17. ომი საქართველოსთან
  18. სანქციები რუსეთის მიმართ
  19. რუსეთის მიერ თავისი სტრატეგიული ინტერესების დაცვა
  20. ვიქტორ იანუკოვიჩის ლეგიტიმური მთავრობის მხარდაჭერა
  21. ეთნიკური რუსებისა და საკუთარი მოქალაქეების დაცვა
  22. უკრაინის დაცვა ნეონაცისტებისგან
  23. სხვა
  1. უკრაინისგან გამოყოფის მხარდამჭერთა მოხსენიების ფრაზები და კონტექსტები
  1. სეპარატისტები
  2. პრორუსი აქტივისტები
  3. ტერორისტები
  4. დე-ფაქტო რესპუბლიკა
  5. არეულობის გამომწვევი
  6. ეთნიკური რუსები
  7. რუსეთთან შეერთების მომხრეები
  8. დამოუკიდებლობის მომხრეები
  9. ნეონაცისტებთან მებრძოლები
  10. სხვა
  1. საქართველოს მოხსენიების ფრაზები და კონტექსტები
  1. ევროპასთან დაახლოება
  2. ასოცირების ხელშეკრულება
  3. რუსეთის ზეწოლა
  4. საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიები
  5. საქართველოს მომავალი
  6. რუსეთ-საქართველოს 2008 წლის ომი
  7. სხვა